Windows 10 grafik qobiq dasturi qachon ishlab chiqilgan

30 yil avval 1985 yilning 20 noyabr kuni Microsoft korporatsiyasi Windows operatsion tizimining ilk versiyasini taqdim etdi.

Microsoft korporatsiyasi 1975 yilda Bill Geyts va Pol Allen tomonidan tashkil etilgan. 1970-yillarning oxirida u shaxsiy kompyuterlar uchun operatsion tizim (OT)larni ishlab chiqarish bilan shug‘ullana boshladi. MS-DOS operatsion tizimning birinchilaridan edi, uning boshqaruvi buyruq qatori orqali amalga oshirilgan.

WINDOWS 1

 

1983 yil 10 noyabrda Microsoft Windows (ingl. «Oyna») nomli ilk grafik qobiqga ega bo‘lgan dastlabki OTni taqdim etdi. Uning savdolari 1985 yil 20 noyabrda boshlandi. Deyarli MS-DOS tarkibida bo‘lgan ushbu operatsion tizimga asosiy ilovalar kiritilgan: kalkulyator, bloknot, Paint grafik muharriri, Write matn muharriri, soat, o‘yinlar va b.

Tizim bir necha vazifani bir vaqtning o‘zida bajarish imkonini berar edi, biroq ular ekranda bir-birini to‘sib qo‘ygan holatda joylashar edi. OS apparat ta’minotida yuqori talablar va o‘sha vaqtda keng tarqalmagan sichqonlarni sotib olish zarurati tufayli mashhurlikka erishmadi.

Windows operatsion tizimi nusxasining ilk narxi Amerika bozorida 100 AQSh dollarini tashkil etgan, 500 ming nusxa sotilgan. Windows OT Apple kompaniyasi tomonidan Lisa kompyuterlari uchun ishlab chiqilgan (1983 yildan boshlab chiqarila boshlagan) grafik interfeysli boshqa operatsion tizimining raqobatchisiga aylandi.

WINDOWS 2

1987 yil 9 dekabrda Windows 2 OT taqdim etildi (natijada uning takomillashgan ko‘rinishlari chiqarila boshlandi). U mukammallashtirilgan interfeys, shuningdek dastur oynalarining yig‘ilishi imkoniyati bilan ajralib turar edi. Ilk narxi 100 AQSh dollarini tashkil qilgan, 1 million nusxa sotilgan.

WINDOWS 3

1990 yilning 22 mayida Windows 3 chiqarildi. Uning avvalgilaridan farqi, u 256 xil rangdagi dasturlar (avvalgilarida 16 ta rang) ni ishga tushirish imkoniga ega edi, bir qator qo‘shimcha yangiliklar ham kiritilgan. 1992 yilda tarmoq ilovalari (Internetga ulana oladigan TCP/IP ham shular jumlasidandir) va rus tilini ishga tushira oladigan Windows 3.1 talqini paydo bo‘ldi. OTning dastlabki narxi 149,45 AQSh dollarini tashkil qilgan. Windows 3.x Microsoft’ning tijorat jihatdan muvaffaqiyatga ega bo‘lgan ilk talqini edi, uning 25 million nusxasi sotildi.

WINDOWS NT — BARChA ZAMONAVIY WINDOWS’ LARNING ASOSI

1993 yilning 27 iyulida Windows NT OT paydo bo‘ldi, u serverlar bozori (kompyuter tizimini ta’minlovchi kompyuterlar) va ishchi stansiyalar (statsionar kompyuteralar)ga yo‘naltirilgan edi. U odatiy Windows OTdan alohida ishlab chiqilgan, barcha zamonaviy Windows’larning asosiga aylandi.

WINDOWS 95

 

1995 yilning 24 avgustida shaxsiy kompyuterlar uchun Windows 95 operatsion tizimi chiqarildi, unda (Start) tugmachasi paydo bo‘ldi, 16 bitli to‘liq palitra (65 mingdan ortiq ranglar) ishga tushirildi va interfeys elementlari joyi o‘zgartirildi, bu joylashuv Windows 8 paydo bo‘lguniga qadar saqlanib qoldi.

Windows 95 Microsoft va IBM-PC kompyuterlariga bozorda Apple’dan o‘zib ketish va yetakchilik qilish imkonini yaratdi. Birinchi yilning o‘zidayoq Windows 95’ning 40 million nusxasi 210 AQSh dollari narxida sotildi (Windows 3.1 talqinida esa narx 110 AQSh dollarini tashkil etgan).

WINDOWS 98

1998 yilning 25 iyunida Windows 98 OT chiqarildi. Windows 95’ning rivojlantirilgan talqini USB qurilmalari va katta hajmli qattiq disklardan foydalanish, internet, jumladan Internet Explorer i Outlook Express’dan foydalanishda yanada yaxshilangan imkoniyatga ega edi. Dastlabki to‘rt kundayoq 530 ming nusxa 110 AQSh dollaridan 210 AQSh dollarigacha bo‘lgan narxda sotilgan.

WINDOWS ME

2000 yilning 19 iyunida Windows 9x — Millenium Edition platformasidagi so‘nggi OT chiqarilgan. U uyda fodalanish uchun mo‘ljallangan, tomosha qilish, videolarni tahrir qilish va boshqa bir qator imkoniyatlarga ega bo‘lgan. Turli OAV va ekspertlar uning ishonchlilik darajasi past ekanligini bir necha bor tanqid ostiga oldilar. Dastlabki uch kun ichida 200 ming ta nusxa 59,95 AQSh dollari narxida sotilgan.

WINDOWS XP – ENG MAShHUR VeRSIYaSI

 

2001 yilning 15 avgustida Windows XP OT savdolari boshlandi, u OT tarixidagi eng mashhurlaridan biriga aylandi. Texnik yordamga chek qo‘yilishi va viruslarga nisbatan nozik bo‘lishiga qaramay, NetMarketshare tahliliy saytining ma’lumotlariga qaraganda, u hozirga qadar dunyodagi barcha kompyuterlarning 11,68 foizida o‘rnatilgan. Dastlabki narxi 85 AQSh dollaridan boshlanadi. 2015 yil holatiga ko‘ra, 1 milliardga yaqin nusxasi sotilgan.

WINDOWS VISTA

2006 yilning 30 noyabrida Windows Vista paydo bo‘ldi. Asosiy yaxshilangan tomonlari orasida viruslarga qarshi himoya va Aero grafik interfeysini qayd etish mumkin. Mazkur OTni operatsiyalarni sekin amalga oshirishi, doimiy ravishda parolni kiritish va kompyuter qaroqchiligi huquqidagi murakkab tizim tufayli tanqid qilishgan. Sotuvlar boshlanganidan bir oy o‘tgach, 20 million nusxa talqiniga qarab 199 dan 399 AQSh dollarigacha bo‘lgan narxda sotilgan.

WINDOWS 7

2009 yilning 22 oktabrida Windows 7 OT savdoga chiqarildi. Unda Vista’dagi kamchiliklar bartaraf etilgan va interfeys yaxshilangan. Dastlabki narxi – 159,99 dan 319,99 AQSh dollari qiymatida. Ikki yil ichida 450 millondan ortiq nusxalar sotildi. NetMarketshare ma’lumotlariga ko‘ra, 2014 yilning noyabrida dunyodagi barcha kompyuterlarning 55,71 foizida o‘rnatilgan.

WINDOWS 8

 

2012 yilning 26 oktabrida Microsoft Windows 8 OTni ishga tushirdi. Unda “Pusk” tugmasidan voz kechish va foydalanuvchi interfeysini butunlay qayta ishlab chiqib, ekrandagi “plitka” elementlari ko‘rinishida «Metro» muhitiga almashtirishga qaror qilindi.

Mazkur talqin oddiy kompyuterlarga qaraganda planshetlar uchun mo‘ljallangan deya tanqid ostiga olingan. Kamchiliklarning bir qismi Windows 8.1 da bartaraf etildi. Dastlabki olti oy ichida 100 milliondan ortiq nusxasi sotildi. Ilk narxi 14,55 dan 199,99 AQSh dollarini tashkil etgan. 2015 yil iyun oyi holatiga ko‘ra, 10,68 foiz shaxsiy kompyuterlarda undan foydalanilmoqda.

WINDOWS 10

2015 yilning 25 iyulida yangi talqin Windows 10 sotuvga chiqarildi. U barcha platformalar – serverladan tortib, mobil telefonlar uchun yagona tizimga aylandi. O‘zgartirilgan elementlar orasida shaxsiy kompyuterlar uchun «Pusk» menyusi va tugmasining qaytishini alohida ta’kidlab o‘tish mumkin. Windows 7 va Windows 8 OT foydalanuvchilari yangi talqinga bepul “apgreyd” ga ega bo‘lishdi, yangi nusxa 119 dan 199 AQSh dollari qiymatida edi. Ilk 2,5 oy mobaynida yangi tizim 110 milliondan ortiq kompyuterlarda o‘rnatildi, operatsion tizim bozoridagi ulushi 2015 yil noyabr oyi holatiga ko‘ra, 7,94 foizni tashkil etmoqda.

BOZORDAGI ULUShI

NetMarketshare ma’lumotlariga qaraganda, Windows’ning barcha talqinlari dunyodagi shaxsiy kompyuterlardagi OT umumiy bozorining 90,42 foizini egallaydi. Serverlar bozoridagi ulushi – 30 foizga yaqin (NetCraft ingliz kompyuter kompaniyasi ma’lumotlari).

Manba: Xabardor.uz internet nashri

Microsoft Windows

Microsoft Windows Microsoft tomonidan shaxsiy kompyuterlar va serverlar uchun yaratilgan operatsion tizimlar oilasining nomidir.

1. Windows 1.01 (1985)
2. Windows 1.02 (1986)
3. Windows 1.03 (1986)
4. Windows 1.04 (1987)
5. Windows 2.0 (1 noyabr 1987)
6. Windows 2.1 (Windows 386) (1987)
7. Windows 3.0 (22 may 1990)
8. Windows 3.1 (1992)
9. Windows NT 3.1 (1993)
10. Windows NT 3.5 (1994)
11. Windows NT 3.51 (1995)
12. Windows 95 (24 avgust 1995)
13. Windows NT 4.0 (1996)
14. Windows CE 1.0 (1996)
15. Windows CE 2.0 (1997)
16. Windows 98 (25 iyun 1998)
17. Windows 2000 (17 fevral 2000)
18. Windows CE 3.0 (2000)
19. Windows Millenium Edition (Me) (14 sentabr 2000)
20. Windows XP (25 oktabr 2001)
21. Windows CE 4.0 (2002)
22. Windows Server 2003 (24 aprel 2003)
23. Windows Mobile 2003 (2003)
24. Windows Mobile 5.0 (2005)
25. Windows Fundamentals for Legacy PCs (8 iyun 2006)
26. Windows Vista (30 yanvar 2007)
27. Windows Mobile 6 (2007)
28. Windows Server 2008 (2008)
29. Windows Home Server
30. Windows 7 (2009-yil, 22-oktabr)
31. Windows Phone 7 (2010-yil, 8-noyabr)

Versiyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Microsoft Windows versiyalari

Ishlab chiqarilgan yili	Nomi	So’nggi versiyasi	Qo’llab-quvvatlash tugallanish sanasi[1]	Tizim ichki brauzerining so’nggi versiyasi	Oilasi
1985-yil 20-noyabr	Windows 1.0x	1.04 (1987-yil aprel)	2001-yil 31-dekabr	Tizim ichki brauzeri mavjud emas	MS-DOS uchun qobiq dastur
1987-yil 1-noyabr	Windows 2.0 Windows 2.1x	2.11 (1989-yil 13-mart)	2001-yil 31-dekabr
1990-yil 22-may	Windows 3.0	3.00a (1990-yil 31-oktabr)	2001-yil 31-dekabr[2]
1992-yil 18-mart	Windows 3.1	3.11	2001-yil 31-dekabr	Internet Explorer 5
1992-yil 1-oktabr	Windows for Workgroups 3.1	3.11 (1993-yil 31-dekabr)	2001-yil 31-dekabr
1993-yil 27-iyul	Windows NT 3.1	3.10.528 SP3 (1994-yil 10-noyabr)	2001-yil 31-dekabr	Windows NT
1994-yil 21-sentabr	Windows NT 3.5	3.50.807 SP3 (1995-yil 21-iyun)	2001-yil 31-dekabr
1995-yil 30-may	Windows NT 3.51	3.51.1057 SP5 (1996-yil 19-sentabr)	2001-yil 31-dekabr
1995-yil 24-avgust	Windows 95	4.00.950C (4.03.1214) (1997-yil 26-noyabr)	2000-yil 31-dekabr (as.) (Retail) 2001-yil 31-dekabr (SBL) (ext)	Internet Explorer 5.5	Windows 9x
1996-yil 29-iyul	Windows NT 4.0	4.00.1381 / SP6a SRP (2001-yil 26-iyul)	2002-yil 20-iyun (as.) 2003-yil 30-iyun (SBL) 2004-yil 31-dekabr (ext)	Internet Explorer 6	Windows NT
1998-yil 25-iyun	Windows 98	4.10.2222A (SE) (1999-yil 5-may)	2002-yil 30-iyun (as.) 2004-yil 31-mart (SBL) 2006-yil 11-iyul (ext)	Windows 9x
2000-yil 20-aprel	Windows 2000	5.0.2195 / 5.0 SP4 Rollup 1 v2 (2005-yil 13-sentabr)	2004-yil 31-mart (retail) 2005-yil 31-mart (SBL) 2005-yil 30-iyun (as.) 2010-yil 13-iyul (ext)	Windows NT
2000-yil 14-sentabr	Windows ME	4.90.3000 (2000-yil 14-sentabr)	2003-yil 31-dekabr (as.) 2004-yil 30-iyun (SBL) (Retail) 2006-yil 11-iyul (ext)	Windows 9x
2001-yil 24-avgust (RTM) 2001-yil 25-oktabr (sotuv)	Windows XP	5.1.2600.5512 SP3 (2008-yil 21-aprel)	2004-yil 30-sentabr (RTM) 2006-yil 10-sentabr (SP1/SP1a) 2008-yil 30-iyun (retail) 2009-yil 14-aprel (SP2/SP3 as.) 2010-yil 13-iyul (SP2) 2010-yil 22-oktabr (SBL) 2014-yil 8-aprel (ext)	Internet Explorer 8	Windows NT
2003-yil 28-mart	Windows XP 64-bit Edition	5.2.3790	2006-yil 25-iyul
2003-yil 24-aprel	Windows Server 2003	5.2.3790.3959 SP2 (2007-yil 13-mart)	2009-yil 30-iyun (RTM) 2010-yil 13-iyul (as.) 2015-yil 14-iyul (ext)	Windows Server
2005-yil 25-aprel	Windows XP Professional x64 Edition	5.2.3790.3959 SP2 (2007-yil 13-mart)	2008-yil 30-iyun (retail) 2009-yil 31-yanvar (SBL)	Windows NT
2006-yil 8-noyabr (RTM) 2007-yil 30-yanvar (sotuv)	Windows Vista	6.0.6001 / SP2 Build 6002 (2009-yil 25-may)	2010-yil 13-aprel (RTM) 2010-yil 22-oktabr (retail) 2011-yil 12-iyul (SP1) 2011-yil 22-oktabr (SBL) 2012-yil 10-aprel (as.) 2017-yil 11-aprel (ext)	Internet Explorer 9
2007-yil 16-iyul	Windows Home Server	5.2.4500 (2007-yil 16-iyul)	2013-yil 8-yanvar (ext)	Windows Server
2008-yil 27-fevral	Windows Server 2008	6.0.6002 / SP2 build 6002 (2009-yil 25-may)	2011-yil 12-iyul (SP1) 2015-yil 13-yanvar (as.) 2020-yil 14-yanvar (ext)
2009-yil 13-iyul (RTM) 2009-yil 22-oktabr (sotuv)	Windows 7	6.1.7601 / SP1 Build 7601 (2011-yil 22-fevral)	2013-yil 9-aprel (RTM) 2015-yil 13-yanvar (as.) 2020-yil 14-yanvar, 2023-yil 10-yanvar (ext)	Internet Explorer 11	Windows NT
2009-yil 13-iyul (RTM) 2009-yil 22-oktabr (sotuv)	Windows Server 2008 R2 yoki Windows Server 7	6.1.7601 / SP1 Build 7601 (2011-yil 22-fevral)	2015-yil 13-yanvar (as.) 2020-yil 14-yanvar (ext)	Windows Server
2011-yil 6-aprel	Windows Home Server 2011	6.1.8400	2016-yil 12-aprel (ext)
2012-yil 1-avgust (RTM) 2012-yil 4-sentabr (sotuv)	Windows Server 2012	6.2.9200 (2012-yil 26-oktabr)	2018-yil 9-oktabr (as.) 2023-yil 10-oktabr (ext)
2012-yil 1-avgust (RTM) 2012-yil 26-oktabr (sotuv)	Windows 8	6.2.9200 (2012-yil 26-oktabr)	2016-yil 12-yanvar (ext)	Windows NT
2013-yil 21-avgust (RTM) 2013-yil 17-oktabr (sotuv)	Windows Server 2012 R2	6.3.9600 (2013-yil 17-oktabr)	2018-yil 9-yanvar (as.) 2023-yil 10-yanvar (ext)	Windows Server
2013-yil 21-avgust (RTM) 2013-yil 17-oktabr (sotuv)	Windows 8.1	6.3.9600 (2013-yil 17-oktabr)	2018-yil 9-yanvar (as.) 2023-yil 10-yanvar (ext)	Windows NT
2015-yil 15-iyul (RTM) 2015-yil 29-iyul (sotuv)	Windows 10	21H1 (2021-yil 18-may)	2025-yil 17-oktabr (as.)	Microsoft Edge / Internet Explorer 11 (muvofiqlik uchun qoldirilgan)
2016-yil 29-sentabr (RTM) 2016-yil 12-oktabr (sotuv)	Windows Server 2016	1607 (10.0.14393) (2016-yil 26-sentabr)	2022-yil 11-yanvar (as.) 2027-yil 11-yanvar (ext)	Internet Explorer 11	Windows Server
2018-yil 14-avgust (RTM) 2018-yil 2-oktabr (sotuv)	Windows Server 2019	1809 (10.0.17763) (2018-yil 11-noyabr)	noma’lum
2021-yil 2-mart (RTM) (hali sotuvga chiqmagan)	Windows Server 2022	Beta (2021-yil 2-mart)	noma’lum
2021-yil 24-iyun[3]	Windows 11	?	noma’lum	?	Windows NT

Shartli belgilar:

• as. — birinchi (asosiy) reliz uchun litsenziya muddatining tugashi
• SBL — ishlab chiqaruvchilar uchun litsenziya muddatining tugashi^[4]
• retail — chakana xaridorlar uchun litsenziya muddatining tugashi
• SPx — Tizimga kiritilgan turli qo’shimchlar (service pack)lar uchun litsenziya muddatining tugashi
• ext — tizimni qo’llab-quvvatlashning to’liq tugashi

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ushbu shablonni: koʻrish • munozaralash • tahrirlash Microsoft Windows tarixi
MS-DOS/9x-asosida:	1.0 • 2.0 • 2.1x • 3.0 • 3.1x • 95 • 98 • Me
NT-asosida:	NT 3.1 • NT 3.5 • NT 3.51 • NT 4.0 • 2000 • XP • Server 2003 • FLP • Vista • Server 2008 • Home Server • 7 • 8 • Server 2012 • 8.1 • 10 • Server 2016 • Server 2019
CE-asosida:	CE 1.0 • CE 2.0 • CE 3.0 • CE 4.0 • CE 5.0 • CE 6.0 • Mobile
Boshqa loyihalar:	Neptune • Nashville • Cairo • OS/2

Popular posts from this blog

Windows operatsion tizimlari

Windows haqida umumiy tushunchalar

Windowsning imkoniyatlari .

Windows ning ishlash shartlari

Windows ni chaqirish

Windows ish stoli elementlari.

Windows menylari, Asosiy meny (Start menu)

Windows ni va uning texnik vositalarini sozlash

Fayllar bilan ishlash

Katalog (papka) lar bilan ishlash

Programmalarni avtomatik ishga tushirish

MS Windows 95 Windowslarning yangi lahjasi emas, balki o`ta murakkab dasturlar majmui bo`lib, shu bilan birga foydalanish uchun oson, operatsion tizimdir.

Windowsning avvalgi lahjalari (masalan, Windows 3.0, 3.1, 3.11, 3.12) asos sifatida MS DOS ni qabul qilgan bo`lsa, Windows 95 o`zi mustaqil bo`lib, kompyuterda boshqa bir operatsion tizimning bo`lishini talab qilmaydi. Lekin shu bilan birga bu muhitda MS DOS va Windowsning eski lahjalari bilan ishlash imkoniyati saqlangan. Bu qo`llanmada Windowsning 9x lahjasi haqida gap borgani uchun lahja nomeri 9x ni tushirib qoldiramiz.

Windows mustaqil operatsion tizim sifatida quyidagi afzalliklarga ega:

– o`zlashtirishda nihoyatda oddiy va imkoniyatlaridan foydalanish ko`lami qulay;

– u yuqori samaradorlikka ega va mazkur xususiyati bilan Windowsning istalgan avvalgi lahjalaridan keskin farqlanadi. Xususan, Microsoft firmasi yangi 32 razradli yadroni tatbiq etish bilan samaradorlik va ishonchlilikni keskin oshirishga erishdi;

– foydalanuvchi atigi bitta dasturiy ta’minot mahsulotini xarid qilib, qator muhim imkoniyatlarni qo`lga kiritadi: universal tarmoq mijoziga aylanadi, elektron pochtadan foydalana oladi, multimedia vositalaridan bahra oladi va hokazo;

– sodda, dasturlar majmui barkamol va yuqori unumlilikka ega.

Windowsning ba’zi imkoniyatlari quyidagilardir:

Universal grafika – Windows dasturlarning qurilmalarga va dastur ta’minotiga bog`liqsizligini ta’minlaydi.

Yagona interfeys – Windowsda foydalanuvchining muloqoti yagona, ya’ni turli dasturlar bilan ishlash qoidalari umumiydir. Shuning uchun yangi dastur bilan ishlaganingizda bu qoidalardan foydalanishingiz mumkin.

Mavjud dastur ta’minoti bilan muvofiqligi — Windows MS DOS ning barcha amaliy paketlari, muharrirlari, elektron jadvallari ishini ta’minlaydi.

Ko`p masalaliligi – Windows bir paytning o`zida bir necha hujjat bilan ishlaydi, bir dasturdan boshqasiga o`tishni ta’minlaydi. Mavjud tezkor xotiradan to`liq foydalanish imkoniyati mavjud. Qurilma resurslaridan ham to`liq foydalaniladi. Windows qurilmalari orasidagi muloqotni dasturlarning o`zi ta’minlaydi

Ma’lumotlar almashinuvi – Windows dasturlararo ma’lumot almashish imkoniyatiga ega. Bu maxsus Clipboard (ma’lumot almashish buferi), yoki DDE (Dinamic Data Exchange — ma’lumotlarning dinamik almashinuvi, ya’ni boshqa dastur natijalaridan foydalanish), OLE (Object-Linking Emboding — dastur ilovalarida ma’lumotlardan tahrirlangan holda foydalanish) yordamida amalga oshiriladi.

Dasturlardan foydalanishning oddiyligi tufayli foydalanuvchini o`rgatishga talablar kamaydi va tajribali foydalanuvchilar tizimning yangi imkoniyatlarini tashqi yordamsiz o`zi o`rganishi mumkin. Buning uchun «Pusk»-ishga tushirish knopkasidan, masalalar panelidan, Provodnik (Windows bo`ylab Boshlovchi), dasturlar ustasi, ma’lumot berishning yangi tizimlari va imkoniyatlaridan foydalaniladi.

Kompyuter tarmoqlarini ishchi holatida saqlab turish, o`rnatish, sozlash Windowsning ichki imkoniyatlarida mavjud bo`lib, u bunday ishlarni tez bajaradi.

Windowsda 32 razradli NetBEUI, IPXPX yoki TPCIP protokollari va NDIS yoki ODI drayverlari o`rnatilgan NetWare yoki Microsoft kompyuter tarmoqlarini qo`llaydigan ichki imkoniyatlar mavjud.

Plug and Play (ula va ishla) texnologiyasi shaxsiy kompyuterlarga yangi qurilmalarni ishlatishdek murakkab jarayonlarni o`rnatadi va sozlaydi. Buning uchun kompyuterda ishlatiladigan qurilma Plug and Play talabiga javob beradigan qurilma bo`lishi talab qilinadi xolos.

Windows turli kompyuter tarmoqlari uchun juda qulay dastur vositasi bo`lib, o`zida taqsimlangan kompyuter tarmoqlari, elektron pochta, ko`chma kompyuterlar (inglizcha Notebook), multimedia vositalarini qo`llashi va boshqa xususiyatlari bilan alohida ajralib turadi.

Hujjatlarni tahrirlovchi Word muharriri ham Windows tarkibiga kiritilgan.

Bundan tashqari, Windows ilgari MS DOS, Windows tizimlari yordamida ishlatiladigan amaliy dasturlar bilan bemalol ishlaydi.

Windows ikki xil ishlash rejimiga ega:

– Standart;

– 386 ga kengaytirilgan.

Rejimning tanlanishi qurilma turiga bog`lik. Windows standart rejimda protsessorning himoyalangan rejimida ishlaydi. 386 ga kengaytirilgan rejimda ishlash uchun 80386 protsessor va 8 Mbayt operativ xotira zarur.

Windowsdan foydalanish uchun quyidagi qurilmalar bo`lishi talab qilinadi:

— Kamida 486 DX protsessorli kompyuter;

— 8 Mb dan kam bo`lmagan tezkor xotira (16 Mb bo`lsa yaxshi);

— 70-90 Mb bo`sh joyli qattiq disk (Windowsning o`zi 6-10 Mbayt joyni egallaydi) va disketani o`qish uchun qurilma (yaxshisi CD ROM);

— Monitor (yaxshisi SVGA);

— Printer;

— Sichqoncha.

Sichqonchaning ishlatilishi

Amallarning ko`pchiligi klaviatura hamda sichqoncha yordamida bajarilishi mumkin. Albatta, har kim o`zi uchun tez va oson bo`lgan usulni tanlab oladi.Windowsda ishlayotganda, asosan sichqonchaning faqat ikkita: chap va o`ng tugmalari ishlatiladi. Ulardan biri asosiy (ishchi) tugma hisoblanadi. Odatda, bu chap tugma bo`ladi, ammo chapaqaylar uchun xuddi shu vazifada o`ng tugmani ham belgilash mumkin (Buning uchun Boshqaruv panelida Sichqoncha dasturidan foydalaniladi).

Ikkinchisi esa yordamchi tugma sifatida ishlatiladi. Uni bosish bilan Kontekst meny chaqiriladi. Ushbu meny ajratilgan element uchun o`sha onda kerak bo`ladigan amallarni bajarishi mumkin.

So`nggi paytlarda uchta: chap, o`rta va o`ng tugmali sichqonchalar keng tarqalmoqda. o`rta tugma mavjud oynani tepa yoki pastga o`tkazish uchun ishlatiladi.

Windows bilan ishlash uchun, avvalo, u kompyuter xotirasiga chaqirilishi lozim. Windows operatsion tizim bo`lgani uchun ham u kompyuter ishga tushirilishi bilan yuklanadi va ekranda oyna paydo bo`ladi (qobiq dasturlarda maxsus buyrug`lar yordamida ishga tushiriladi, masalan, Windows 3.1, 3.11 uchun MS DOS ning buyrug`lar satrida Win teriladi va Enter bosiladi).

Windowsning bu ekrani Ish stoli deb ataladi. Sizning odatdagi ish stolingizdagi hujjatlar, asboblar, yozuv qog`ozlari va shu kabilar joylashganidek kompyuter ekranida ham ishlash uchun kerak bo`lgan ma’lumotlar joylashtiriladi (yuqoridagi rasmga qarang). Ish stoli ko`rinishi foydalanuvchi tomonidan o`zgartirib turilishi mumkin. U foydalanuvchi tomonidan ko`p ishlatiladigan dasturlarni joylashtirish uchun qo`llaniladi. Windows ish stolining elementlar to`plami kompyuterning sozlovchilari bilan bog`liq.

Windowsda ko`plab elementlarni yodda saqlash, ajratib olish va ular bilan ishlash oson bo`lishi uchun piktogrammalar (yorliqlar) deb ataluvchi mos rasmchalar qo`yiladi. Ularni ko`pincha ikonalar (timsollar) deb ham ataydilar. Ular mos dasturni xotiraga tez chaqirish (yuklash) imkoniyatini beradi. Mualliflar dasturlar uchun ularning mohiyatini ifodalab beruvchi maxsus rasmchalar tayyorlaydilar. hujjat fayllari uchun piktogramma sifatida o`sha hujjat tuzilgan dasturning belgisi ko`rsatiladi.

Ish stolida quyidagi elementlar joylashgan bo`lishi mumkin:

– papkalar (tizimning va foydalanuvchining papkalari);

– hujjat va dastur fayllari;

– qurilmalar, papkalar va fayllar uchun yorliqlar.

Odatda ekranda tizim papkalari va ko`p murojaat qilinadigan obyektlarning yorliqlari joylashgan bo`ladi.

Tizim papkalari (System Folder)-Windows OS tomonidan tashkil etilgan papkalardir. Tizim papkalariga quyidagilar kiradi:

Moy kompyuter (Mening kompyuterim). Bu papka siz ishlayotgan kompyuterning obrazi bo`lib, uning yordamida kompyuter resurslariga (ya’ni, qattiq hamda yumshoq disklar, CD-ROM, tarmoq disklariga, shu kabilarga) ulanish va kirishingiz mumkin.

Moy Kompyuterdagi mavjud dasturlar keltirilgan: disk, MS DOS, CD ROM [D:], boshqaruv paneli (Panel upravleniya), printerlar (Printeri), uzoqlashgan tarmoqqa kirish (Udalenniy dostup k seti).

Setevoye okrujeniye (Tarmoq doirasi). Bu dastur mahalliy tarmoq kompyuterlari ro`yxatini ko`rib chiqish va ularning resurslariga kirish uchun ishlatiladi.

Internet Explorer. Internetdagi WEB sahifalarini ko`rib chiqish dasturi. U Windowsning oxirgi namunalariga kiritilgan.

Korzina (Savat). Olib tashlangan (yo`qotilgan) papka va fayllarni vaqtincha saqlovchi joy bo`lib, kerak bo`lganda qayta tiklash imkonini beradi. Bu savatga Windows vositalari bilan olib tashlangan obyektlar joylashtiriladi. Bundan tashqari, faylni yo`qotish uchun sichqoncha yordamida uni savat belgisiga ko`chirib qo`yish mumkin. DOS vositalari bilan (masalan, komandalar satrida yoki Norton Kommanderda) yo`qotilgan fayllarni bu dastur vositalari bilan tiklash mumkin emas. Savatni doimiy ravishda tozalab turish, ya’ni kerakli fayllarnigina saqlash tavsiya etiladi, chunki bu yerga joylashtirilgan fayllar ham xotirada joy egallaydi.

Portfel. Bu dastur ikki kompyuter bilan ish olib borilayotganda fayllarni sinxronlashtirishni (so`nggi namunalarga almashtirishni) ta’minlaydi. Masalan, Siz ishni «uyga» olmoqchi bo`lsangiz Portfeldan foydalanishingiz mumkin.

Vxodyashiye (Kiruvchilar) Bu Windowsning xabarlar tizimidir. o`rnatilgan (belgilangan) dasturlarga qarab elektron pochtaning u yoki bu turiga ulanishini ta’minlashi mumkin.

Ish stolida Moy kompyuter (Mening kompyuterim) va Korzina (Savat) tizim papkalarining bo`lishi shart.

Windowsning tizim papkalari oddiy papkalardan quyidagi xususiyatlari bilan farqlanadi:

– tizim papkalarini yo`qotish mumkin emas;

– Korzina (Savat) papkasining nomini o`zgartirib bo`lmaydi (lekin kompyuteringizga Norton Utilities komplektini o`rnatgan bo`lsangiz buni bajarish mumkin);

– ba’zi tizim papkalarining kontekst menysida o`ziga xos buyrug`lar mavjud.

Masalalar paneli

Ish stolining oxirgi satri Panel zadach (Masalalar paneli) deb ataladi va unda ishlayotgan masalalar aks ettiriladi (7.3-rasm). Birorta dastur ishga tushirilishi bilan masalalar panelida uning nomi yozilgan tugma paydo bo`ladi. Tugmaning nomi ikki qismdan iborat bo`ladi: dastur nomi va shu dastur yordamida tahrirlanayotgan hujjat nomi. Nom oldida dasturning piktogrammasi aks ettiriladi. Masalalar panelining chap burchagida Pusk tugmasi joylashgan. Bu tugma Windows OS ning bosh menysiga kirishni ta’minlaydi. Agar sichqoncha ko`rsatgichini shu tugma ustiga joylashtirsak, Nachnite rabotu s najatiya etoy knopki (Ishni shu tugmani bosishdan boshlang) degan yozuv paydo bo`ladi. Bundan tashqari, Masalalalr panelida rus, ingliz yoki boshqa alifboni, hamda vaqtni ko`rsatuvchi knopkalar (indikatorlar) mavjud.

Masalalar panelini faollashtirish

Masalalar panelini quyidagi usullar bilan faollashtirish mumkin:

1) masalalar panelining ixtiyoriy bo`sh joyida sichqoncha tugmasini bitta bosish;

2) Ctrl+Esc tugmalar kombinatsiyasini, ya’ni avval Ctrl va undan so`ng Esc tugmasini bosish;

• Shift+F10 tugmalar kombinatsiyasini bosib, masalalar panelining kontekst menysini ochish mumkin;

• tugmalari yordamida masalalar panelida joylashgan dastur tugmalarini ajratish va Enter ni bosib uni ishga tushirish mumkin.

Masalalar panelini ekran chegarasining xohlagan qismiga: tepa yoki pastga, chap yoki o`ngga joylashtirish mumkin. Panelni boshqa bir joyga ko`chirish uchun uni sichqonchaning tugmasi bilan bosib turgan holda ekranning biror chegarasiga siljitamiz. Kerakli chegara bo`ylab to`g`ri to`rtburchakning konturi paydo bo`lganda, sichqonchaning tugmasini qo`yib yuboramiz. Masalalar panelini kengaytirish ham mumkin. Buning uchun panelning tashqi chegarasini sichqoncha bilan ilib olib, uni boshqa joyga ko`chiramiz.

Windows menylari

Windowsda foydalanuvchilar 4 turdagi meny bilan ishlashi mumkin:

– OS ning asosiy menysi;

– barcha obyektlarning kontekst menylari;

– dastur menylari;

– dastur va hujjat oynalarining, shuningdek, muloqot oynalarining boshqaruvchi menysi.

Meny — bu biror operatsiyani bajarish imkonini beruvchi buyrug`lar majmuidir. Meny bandlari orasida buyrug`lardan tashqari qism menyga kirish imkonini beruvchi bandlar ham bo`lishi mumkin. Bu holda biz iyerarxik yoki ichma-ich joylashgan meny bilan ishlaymiz. Buni dasturlarni ishga tushirish menysi misolida ko`rishimiz mumkin.

Menylar monitor ekranida joylashishiga ko`ra, vertikal va gorizontal menylarga bo`linadi. Dastur oynalarining menysi gorizontal bo`lib, u sarlavha satrining tagida joylashgandir.

Vertikal meny-yuqoridan pastga qarab ochiluvchi menydir. Windowsda vertikal menyning boshqa ko`rinishi, suzib chiquvchi deb nomlangan va pastdan yuqoriga qarab ochiluvchi ko`rinishi ham ishlatilgan. Tizimning asosiy menysi ana shunday menydir. Suzib chiquvchi menyning yana bir turi-kontekst meny deb atalib, u oynaning ixtiyoriy joyida sichqonning o`ng tugmasini bosganda ochiluvchi menydir.

Menylar tizimida ishlatiladigan shartli belgilashlar:

– agar meny bandi davomida uch nuqta (…) berilsa, shu band bajarilganda muloqot oynasi ochiladi;

– agar meny bandi davomida uchburchak () berilsa, shu band bajarilganda qism meny ochiladi;

– agar meny bandi kulrang harflarda yozilgan bo`lsa, menyning shu bandi ayni vaqtda faol emasligini bildiradi;

– agar meny bandi davomida tugma yoki tugmalar kombinatsiyasi ko`rsatilgan bo`lsa, u holda menyning shu bandini menyga kirmasdan turib klaviatura yordamida ko`rsatilgan tugmalarni bosib bajarish mumkin. Bu tugmalar akselerator tugmalar (shortcut keys) deyiladi;

– meny bandidagi tagiga chizilgan harf tezkor tugma (hot key) deb nomlanadi. Meny faol vaqtda klaviaturadan shu harfni bosib tegishli buyrug`ni bajarish mumkin;

– agar meny bandi oldida qalin nuqta (*) yoki (3) belgisi bor bo`lsa, muqobil (alternativ) variantlardan birortasi tanlanganligini bildiradi.

Asosiy meny (Start menu)

Pusk (Start) tugmasi bosilganda, ekranda Windowsning ish boshlashi uchun kerak bo`ladigan asosiy menysi ochiladi. Unda dasturni ishga tushirish, hujjatni ochish, tizim parametrlarini sozlash, kerakli faylni topish, zaruriy ma’lumotlarni olish va boshqa amallarni bajarish mumkin.

Asosiy menyning yuqori qismidagi bo`limidan (rasmdagi Otkrit dokument Microsoft Office, Sozdat dokument Microsoft Office, Yarlik dlya Hypertrm) tashqari barcha bandlari standartdir.

Bu menyga xususan quyidagi qism menylar kirgan:

Standarti[Accessories – Standartlar];

Avtozagruzka[Start UP – Avtoyuklash];

Provodnik[Windows Explorer — Yo`l boshlovchi];

Seans MSDOS[MSDOS — MSDOS bilan muloqot]

Microsoft Exchange — amaliy dasturlar majmuasi va boshqalar.

Standarti punktiga yangi dasturlarni ham qo`shish mumkin. Standart dasturlar qatoriga Windowsni yuklashda tanlab olingan amaliy dasturlar kiradi. Agar Windowsni o`rnatish jarayonida kommunikatsion dasturlar kiritilgan bo`lsa, u holda dasturlar menysida Microsoft Exchange komandasi bo`lishi kerak.

Dokumenti [Documents – Hujjatlar] punkti Windowsda tahrirlanayotgan hujjatlar ro`yxatini (oxirgi 15 ta) ko`rsatuvchi menyni yuklab beradi. Windows dastlab o`rnatilgan bo`lsa, bu bandda faqat «Prochti menya» (Meni o`qi-Read me) punkti bo`ladi xolos.

Nastroyka [Settings – Sozlash] punkti tizimdagi hamma komponentlar ro`yxatini va kerak bo`lganda ularni qayta sozlash imkoniyatini beradi. Uning qism menysida quyidagi bandlar bor (7.5-rasm):

– Panel upravleniya (Boshqarish paneli) papkasi;

– Printeri (Printerlar);

Panel zadach (Masalalar paneli).

Poisk [Find-Qidirish] punkti papkalarni, fayllarni, server kompyuteri yoki E-Mail ma’lumotlarini qidirish imkonini beradi.

Spravka [Help-Ma’lumot]— ma’lumotlar tizimini chaqirishni amalga oshiradi. Axborot olish uchun ma’lumot tizimining bayonidan (Soderjaniye) yoki mavzular (Predmet) ko`rsatkichidan foydalanish mumkin. Bu tizim Windowsning imkoniyatlari va unda ishlash bo`yicha to`liq axborot beradi. Ma’lumot ixtiyoriy dastur.

Vipolnit[Run-Bajarmoq] buyrug`i dasturlarni ishga tushiradi va papkalarni ochadi, MS DOS buyrug`larining bajarilishini ta’minlaydi. Bu buyrug`ning muloqot oynasida Obzor… tugmasi bor bo`lib, uning yordamida dasturlar tanlanib, buyrug`lar qatorida dasturning to`liq nomi hosil qilinadi. Buyrug`ni ishga tushurish uchun OK tugmasi, bekor qilish uchun esa Otmena tugmalari bosiladi.

Zaversheniye raboti[Shut down — Windows ishini tugallash].

Windowsdan chiqish uchun quyidagilarni bajarish kerak:

– Masalalar panelining chap burchagiga joylashgan Pusk tugmasi bosiladi.

Ochilgan menydan Zaversheniye raboti — Ishni tugallash buyrug`i tanlanadi

Kontekst meny oynaning ixtiyoriy joyida sichqonning o`ng tugmasini bosish yordamida ochiladi. Bu meny bandlari qaysi element ajratilgani, qanday operatsiya bajarilayotgani va shu kabi holatlarga bog`liq holda o`zgaradi. Misol uchun agar Word matnlarni tahrirlash dasturida biror so`zni ajratib, sichqonchaning o`ng tugmasiga bosilsa, nusxa olish, ko`chirish, qirqish operatsiyalarini yoki o`sha so`zni formatlashtirish operatsiyalarini (shriftni, abzatsni formatlashtirish buyrug`larini) tanlash mumkin bo`lgan meny paydo bo`ladi. Shunday qilib, sichqonchaning o`ng tugmasini bosgach, siz o`sha onda ajratilgan element bilan bo`ladigan ehtimoli ko`proq operatsiyalar nomlarini o`z ichiga olgan menyga kirishingiz mumkin. Odatda, Windowsning an’anaviy tizimli menysidan foydalanishga qaraganda, kontekst meny yordami bilan buyrug`larni bajarish qulayroqdir.

Windows ni va uning texnik vositalarini sozlash

Windowsdagi sozlash funksiyalarining ko`pchiligi asosiy menyning Nastroyka [Settings — Sozlash] bandidagi qism menyda jamlangandir. Nastroyka bandining qism menysida quyidagi uchta buyrug` bor:

Panel upravleniya [Control Panel — Boshqarish paneli] — shu nomdagi tizim papkasining oynasi ochiladi. Bu oynada kompyuter qurilmalarining va operatsion tizimning turli qismlarining piktogrammalari bor;

Printer [Printers — Printerlar]- tizimga ulangan har bir printerni sozlash imkonini beruvchi tizim papkasining oynasi ochiladi;

Panel zadach [Taskbar — Masalalar paneli] — bu buyrug` yordamida tizimning asosiy menysi va masalalar panelini sozlash mumkin.

Data/vremya [Date/Time – Sana/vaqt]- bu piktogramma tizim vaqti va sanasini o`zgartirish imkonini beruvchi muloqot oynasini ochish uchun xizmat qiladi;

Zvuk [Sounds – Tovush]-Windows muhitida ishlash vaqtidagi ro`y beradigan hodisalarga tovush berish sxemasini tanlash imkonini beruvchi muloqot oynasini ochadi;

Klaviatura [Keyboard –klaviatura]ni sozlash uchun muloqot oynasi ochiladi;

Modemi [Modems – Modemlar] — modemlarni sozlash uchun muloqot oynasi ochiladi;

Multimedia [Multimedia – Multimedia]ning texnik va dasturli vositalarini sozlash imkonini beruvchi muloqot oynasini ochish uchun xizmat qiladi;

Mish [Mouse — Sichqoncha]— sichqonchani sozlash uchun muloqot oynasini ochadi;

Pochtovoy Obslujivaniye Microsoft Mail [Microsoft Mail Postoffice — Microsoft Mail aloqa xizmati]ning administratori funksiyasini bajaradi;

Paroli [Passwords — Parollar] ruxsatsiz foydalanuvchilardan tizimni himoya qilish uchun parol o`rnatish imkonini beruvchi muloqot oynasini ochadi;

Poisk faylov [Find Fast-Fayllarni izlash]-ekranda ochilgan muloqot oynasida Microsoft Offise dasturlarining ixtiyoriy hujjatlarini tez izlab topish uchun indekslar yaratiladi;

Pochta i faks [Mail and Fax —Pochta va faks]-ochilgan muloqot oynasida pochta va faks xizmatlarini sozlash mumkin;

Printeri [Printers–Printerlar]-printerlar tizim papkasi uchun yorliq vazifasini bajaradi;

Set [Network-Tarmoq]- tarmoq vositalarini sozlovchi muloqot oynasini ochish uchun xizmat qiladi;

Sistema [System-Tizim]-ochilgan muloqot oynasida kompyuter ishining samaradorligiga ta’sir etuvchi umumtizim sozlashlarini bajarish mumkin;

Spetsialnie vozmojnosti [Accessibility Options]-Maxsus imkoniyatlar]-tizimning maxsus imkoniyatlarini faollashtirish imkonini beruvchi muloqot oynasini ochish uchun xizmat qiladi;

1-qism: Windows Dawn

Nyu-York shahridagi Plazma mehmonxonasida, 10 noyabr 1983 yilda, Microsoft korporatsiyasi Microsoft Windows-ni, grafik foydalanuvchi interfeysi (GUI) va IBM kompyuterlari uchun juda ko’p ish muhitini ta’minlaydigan keyingi avlod operatsion tizimini rasmiy ravishda e’lon qildi.

Interface Manager dasturini tanishtirish

Microsoft 1984-yil aprel oyiga qadar yangi mahsulotni sotuvga qo’yishni va’da qildi. Windows-ning Interface Manager-ning asl ismi ostida chiqarilgan bo’lishi mumkin edi, agar Rowland Hanson Microsoft-ning asoschisi Bill Geytsni Windowsning juda yaxshi nomga ega ekanligiga ishonmasa edi.

Windows-ning eng yaxshi ko’rinishi bormi?

1983 yilning noyabrida Bill Geyts Windowsning beta versiyasini IBMning bosh honchosiga ko’rsatdi. Ularning javoblari, ehtimol, o’zlarining «Top View» operatsion tizimida ishlayotgani sababli, juda sust bo’lgan. IBM Microsoft-ga Microsoft-ga xuddi shu rag’batni Microsoftga bermagan, ular Microsoft-ning IBMga bergan boshqa operatsion tizimiga bergan. 1981-yilda MS-DOS IBM kompyuteriga ega bo’lgan juda muvaffaqiyatli operatsion tizimga aylandi.

Top View 1985-yilning fevral oyida DOS-ga asoslangan multitasking dastur menejeri sifatida GUI xususiyatlariga ega bo’lmagan holda chiqarildi. IBM, Yuqori ko’rinishning kelajakdagi versiyalarining GUIga ega bo’lishini va’da qildi. Ushbu va’da hech qachon saqlanib qolmagan va dastur ikki yil o’tib to’xtatilgan.

Apple’dan bir bayt

Shubhasiz, Bill Geyts IBM kompyuterlari uchun qanchalik muvaffaqiyatli GUI bo’lishini tushunib etdi. U Apple-ning Lisa kompyuterini, so’ngra muvaffaqiyatli Makintosh yoki Mac kompyuterini ko’rgan.

Ikkala Apple kompyuterida ajoyib grafik foydalanuvchi interfeysi ham mavjud edi.

Wimps

Side Note: Erta MS-DOS diehards MacOS (Makintosh operatsion tizimi) Windows, Icons, Sichqonchasi va Pointers interfeysi uchun «WIMP» qisqartmasi sifatida murojaat qilishni ma’qul ko’rdi.

Musobaqa

Yangi mahsulot sifatida Microsoft Windows kompaniyasi IBMning Yuqori ko’rinishidan va boshqalardan potentsial raqobatga duch keldi.

VisiCorp ning qisqa muddatli VisiOn, 1983 yil oktyabrida chop etilgan, birinchi kompyuterga asoslangan GUI edi. Ikkinchisi 1985 yilning boshida Digital Research tomonidan chop etilgan GEM (Graphics Environment Manager) edi. GEM va VisiOn ham muhim ahamiyatga ega bo’lgan uchinchi tomon ishlab chiqaruvchilari tomonidan qo’llab-quvvatlanmadi. Hech kim operatsion tizim uchun dasturiy ta’minot dasturlarini yozishni istamagani uchun hech qanday dastur ishlatilmaydi va hech kim uni sotib olishni xohlamaydi.

Microsoft nihoyat 20 noyabr kuni 1985 yilda Windows 1.0-ni, dastlabki va’da qilingan chop etilgan kundan deyarli ikki yil o’tgach, jo’natdi.

«Microsoft 1988-yilda eng yaxshi dasturiy ta’minot sotuvchisi bo’ldi va hech qachon qaytib kelmadi» — Microsoft Corporation

Apple Bytes Orqaga

Microsoft Windows versiyasi 1.0 buggy, xom va sekin deb baholandi. Ushbu qo’pol ishga tushirish Apple kompyuterlari tomonidan tahdid qilingan da’vo bilan yomonlashdi. 1985-yil sentyabr oyida Apple huquqshunoslari Bill Geytsga Windows 1.0 ning Apple mualliflik huquqi va patentlarini buzganligi va uning korporatsiyasi Apple savdo sirlarini o’marganligi haqida ogohlantirgan. Microsoft Windows shunga o’xshash ochilgan menyularga, karavotli oyna va sichqonchani qo’llab-quvvatlashga ega edi.

The Century of the Deal

Bill Geyts va uning bosh maslahatchisi Bill Neukom Apple kompaniyasining operatsion tizimining xususiyatlarini litsenziyalashga qaror qilishdi. Apple kelishib oldi va shartnoma tuzildi.

Microsoft korporatsiyasining Microsoft Windows versiyasi 1.0 versiyasida va kelajakda Microsoft dasturiy ta’minot dasturlarini ishlatish uchun Microsoft litsenziya shartnomasini yozgan. Ma’lum bo’lishicha, Bill Geytsning bu harakati Seattle Computer Products’dan QDOS sotib olish va uning ishonchli IBMga Microsoft-ning MS-DOS litsenziyalash huquqini saqlab qolishiga ruxsat berishga qaror qilgani kabi ajoyib edi. ( MS-DOS- dagi bizning xususiyatimizdagi ushbu silliq harakatlar haqida hamma narsani o’qib chiqishingiz mumkin.)

Windows 1.0 bozorda 1987 yil yanvar oyigacha, Aldus PageMaker 1.0 deb nomlangan Windows-mos dastur chiqarilgandan so’ng ishga tushirildi. PageMaker PC uchun birinchi WYSIWYG ish stoli nashriyot dasturi bo’ldi. Keyinchalik o’sha yili Microsoft Windows bilan ishlaydigan elektron jadvalni Excel deb e’lon qildi. Microsoft Word va Corel Draw kabi boshqa ommabop va foydali dasturlar Windowsni rag’batlantirishga yordam berdi, biroq Microsoft Windows ning yanada rivojlanishga muhtojligini tushundi.

Microsoft Windows versiyasi 2.0

1987-yil 9-dekabrda Microsoft Windows asosidagi kompyuterlar Mac-ga o’xshab ketadigan juda rivojlangan Windows versiyasini 2.0 chiqardi. Windows 2.0 dasturlari va fayllarini aks ettirish uchun simvollar, kengaytirilgan xotira qurilmalari va oynalari yopilgan derazalar uchun ishlab chiqilgan qo’llab-quvvatlandi. Apple Computer kompaniyasi 1985 yildagi litsenziya shartnomasini buzganlikda ayblanib, Microsoftga qarshi 1988 yilda da’vo arizasini ko’rib chiqdi.

Sizni nusxalash

O’z himoyasida, Microsoft, litsenziya shartnomasi aslida ularga Apple xususiyatlaridan foydalanish huquqini berdi. To’rt yillik suddan keyin, Microsoft g’alaba qozondi. Apple, Microsoftning 170 mualliflik huquqlarini buzgan deb da’vo qilmoqda. Sudlar litsenzion kelishuv Microsoft-ga to’qqizta mualliflik huquqidan foydalanish huquqini berdilar va Microsoft keyinchalik boshqa mualliflik huquqlarining mualliflik huquqi qonunlari bilan qamrab olinmasligi kerakligini sudlarga ishontirdi. Bill Geyts, Apple Xerox tomonidan ishlab chiqilgan Xerox ning Alto va Star kompyuteri uchun ishlab chiqilgan grafik foydalanuvchi interfeysidan g’oyalar olganini ta’kidladi.

1993 yil 1 iyunda Shimoliy Kaliforniya shtatidagi AQSh tuman sudining sudyasi Vaughn R. Uolker «Microsoft» ning Microsoft va Hewlett-Packard mualliflik huquqini himoya qilish bo’yicha kostyusida Microsoft foydasiga qaror qildi. Hakam Microsoft va Hewlett-Packard kompaniyasining Microsoft Windows 2.03 va 3.0 versiyalari hamda HP NewWave versiyalariga nisbatan mualliflik huquqining buzilishi bo’yicha oxirgi marta bekor qilingan da’vosini bekor qilishni so’radi.

Agar Microsoft da’volardan mahrum bo’lsa, nima sodir bo’lishi mumkin edi? Microsoft Windows hech qachon bugungi kunda hukmronlik qiladigan operatsion tizimga aylanmasdi.

1990 yil 22 mayda tanqidiy qabul qilingan Windows 3.0 versiyasi chiqarildi. Windows 3.0-da ishlab chiqilgan dastur menejeri va ikonalar tizimi, yangi fayl menejeri, o’n olti rangli qo’llab-quvvatlash va tezkorlik va ishonchlilik yaxshilandi. Eng muhimi, Windows 3.0 keng tarqalgan uchinchi tomonni qo’llab-quvvatladi. Dasturchilar Windows-ning mos keluvchi dasturiy ta’minotini yozishni boshlashdi, bu esa oxirgi foydalanuvchilarga Windows 3.0 ni sotib olish uchun sabab bo’ldi. Bir yil ichida uch million nusxada sotilgan va Windows nihoyat yoshga to’lgan.

1992 yil 6-aprelda Windows 3.1 chiqarildi. Dastlabki ikki oyda uch million nusxada sotilgan. Multimedia qobiliyati, obyektni ulash va joylashtirish (OLE), dasturni qayta ishga tushirish qobiliyati va yana ko’p narsalar bilan bir qatorda TrueType miqyosli shrift qo’llab quvvatlash qo’shildi. Windows 3.x 1997-yilgacha Windows 95 tizimini ishga tushirgan paytgacha kompyuterlarda o’rnatilgan raqamli operatsion tizim bo’ldi.

Windows 95

1995-yil 24-avgustda Windows 95 sotib olish isitmasida juda yaxshi bo’ldi, hatto uy kompyuterlari bo’lmagan iste’molchilar ham dastur nusxalarini sotib oldilar. Chikago kodi, Windows 95 juda foydalanuvchilar uchun qulay hisoblanadi. Integral TCP / IP stack, dial-up tarmog’i va uzoq fayl nomini qo’llab-quvvatlashni o’z ichiga olgan. Bundan tashqari, MS-DOS- ni oldindan o’rnatishni talab qilmaydigan Windows-ning birinchi versiyasi ham edi.

Windows 98

1998 yil 25 iyunda Microsoft Windows 98 ni chiqazdi. Bu Windows-ning MS-DOS yadrosiga asoslangan so’nggi versiyasi edi. Windows 98 ning Microsoft Internet-brauzeri «Internet Explorer 4» o’rnatilgan va USB kabi yangi kirish qurilmalariga ega.

Windows 2000

Windows 2000 (2000-yilda chop etilgan) Microsoft-ning NT texnologiyasiga asoslangan.

Microsoft endi Windows 2000 dan boshlab Windows uchun Internet orqali avtomatik dastur ta’minoti yangilanishlarini taklif qildi.

Windows XP

Microsoft-ga ko’ra, «Windows XP-da XP shaxsiy kompyuter foydalanuvchilari uchun taqdim etadigan innovatsion tajribalarni tasvirlaydi.» Windows XP 2001-yil oktyabrida chiqdi va yaxshi multimediali qo’llab-quvvatlash va ishlashni oshirdi.

Windows Vista

Codenamed Longhorn rivojlanish bosqichida, Windows Vista — Windowsning so’nggi nashridir.

Ushbu kompaniya tarixining asosiy tafsilotlarini vaqt jadvaliga qarang Microsoft xronologiyasi.

Microsoft ko’p millatli kompyuter texnologiyalari korporatsiyasi. Microsoft 1975 yil 4 aprelda tashkil topgan Bill Geyts va Pol Allen yilda Albukerke, Nyu-Meksiko.^[1] Hozirgi kunda eng ko’p sotiladigan mahsulotlar Microsoft Windows operatsion tizim; Microsoft Office, mahsuldorlikka mo’ljallangan dasturiy ta’minot to’plami; Xbox, o’yinlar, musiqa va video o’yin-kulgilar liniyasi; Bing, qidiruv tizimlari liniyasi; va Microsoft Azure, bulutli xizmatlar platformasi.^[2]

1980 yilda Microsoft Microsoft operatsion tizimini IBM kompyuterlari bilan birlashtirish uchun IBM bilan hamkorlik aloqalarini o’rnatdi; ushbu bitim bilan IBM har bir sotish uchun Microsoft-ga royalti to’lagan. 1985 yilda IBM Microsoft-dan kompyuterlari uchun yangi operatsion tizimni ishlab chiqishni so’radi OS / 2. Microsoft ushbu operatsion tizimni ishlab chiqardi, ammo OS / 2 bilan to’g’ridan-to’g’ri raqobatlashadigan o’z alternativasini sotishda davom etdi. Microsoft Windows oxir-oqibat savdo hajmi bo’yicha OS / 2 ni soya qildi. Microsoft 1990-yillarda Microsoft Windows-ning bir nechta versiyasini ishga tushirganida, ular dunyodagi shaxsiy kompyuterlarning 90% dan ortiq ulushini egallab olishgan.

2015-yil 30-iyun holatiga ko’ra, Microsoftning yillik yillik daromadi 86,83 milliard AQSh dollarini tashkil etadi va butun dunyo bo’ylab 128 076 nafar xodim ishlaydi.^[3] U ishlab chiqaradi, ishlab chiqaradi, litsenziyalaydi va keng doirasini qo’llab-quvvatlaydi dasturiy ta’minot hisoblash moslamalari uchun mahsulotlar.^[4][5][6]

1975–1985 yillarda: Microsoft kompaniyasining tashkil topishi

1974 yil oxirida, Pol Allen, dasturchi Honeywell, orqali o’tayotgan edi Garvard maydoni 1975 yil yanvar sonining muqovasini ko’rganida Ommabop elektronika ko’rsatdi Altair 8800, birinchi mikrokompyuter.^[9][10] Allen jurnalni sotib olib, shoshilib ketdi Currier uyi da Garvard kolleji, u erda uni o’rta maktab do’stiga ko’rsatdi Bill Geyts.^[10] Ular amalga oshirishni rivojlantirish imkoniyatlarini ko’rdilar ASOSIY tizim uchun.^[11]

Geyts Altair ishlab chiqaruvchisi deb nomlangan Mikro asbobsozlik va telemetriya tizimlari (MITS), amalga oshirishni namoyish etishni taklif qiladi. Allen va Geytsda na tarjimon, na Altair tizimi mavjud edi, ammo demo namoyishidan sakkiz hafta oldin ular yordamida tarjimon yaratdilar. Monte Devidoff. Allen uchib ketganda Albukerke MITS bilan uchrashish uchun tarjimon ishlagan va MITS tarqatishga rozi bo’lgan Altair BASIC.^[12][10] Allen Albuquerque-ga ko’chib o’tdi, Geyts tez orada Garvardni tark etdi va u erda Microsoft-ga asos soldi.^[10] 1976 yil oxiriga kelib kompaniyaning daromadlari 16 005 dollarni tashkil etdi.

Allen asl ismini o’ylab topdi Micro-Soft, a portmanteau ning mikrokompyuter va dasturiy ta’minot.^[13] 1976 yil 26-noyabrda o’zining ilk mujassamlanishida gifenlangan kompaniya Nyu-Meksiko shtati kotibi tomonidan ushbu nom bilan ro’yxatdan o’tkazildi. Kompaniyaning birinchi xalqaro vakolatxonasi 1978 yil 1-noyabr kuni Yaponiyada «» deb nomlangan.ASCII Microsoft «(endi» deb nomlangan)Microsoft Yaponiya «) va 1979 yil 29-noyabrda» Microsoft «atamasi birinchi bo’lib Bill Geyts tomonidan ishlatilgan.^[9] 1979 yil 1 yanvarda kompaniya Albukerkadan yangi uyga ko’chib o’tdi Bellevue, Vashington,^[9] Albukerkaga eng yaxshi dasturchilarni jalb qilish qiyin bo’lganligi sababli. Ko’chib o’tishdan sal oldin, o’sha o’n uchta xodimning o’n bir qismi xodimlarning o’ng tomonida suratga tushishdi.^[14]

Stiv Balmer kompaniyaga 1980 yil 11 iyunda qo’shilgan va keyinchalik Bill Geytsning o’rnini bosh direktor sifatida egallagan^[9] 2000 yil yanvaridan 2014 yil fevraliga qadar. Kompaniya 1981 yil 25 iyunda o’z uyi Vashington shtatida birlashtirilgan biznesga aylantirildi (uning nomi «Microsoft Corporation, Inc.» ga o’zgartirildi). Qayta qurish doirasida Bill Geyts kompaniya prezidenti va boshqaruv raisi, Pol Allen esa ijrochi vitse-prezident bo’ldi.^[9] 1983 yilda Allen a olganidan keyin kompaniyani tark etdi Xodkin limfomasi tashxis, garchi u kengashda rais o’rinbosari bo’lib qoldi.^[15]

Microsoft-ning dastlabki mahsulotlari turli xil variantlar edi Microsoft BASIC kabi 1970-yillarning oxiri va 80-yillarning boshlarida uy kompyuterlari ustun dasturlash tili bo’lgan Apple II (Applesoft BASIC ) va Commodore 64 (Commodore BASIC ) ning dastlabki versiyalari bilan ta’minlangan IBM PC sifatida IBM kassetasi BASIC.

Microsoft shuningdek, Florida shtatidagi West Palm Beach-da Apple-dilerlari orqali Radio-Shack TRS-80 uchun ikkita mahsulotni sotdi. Ulardan biri «Matn terish bo’yicha o’qituvchi» bo’lib, u foydalanuvchini klaviaturadan foydalanishni o’rganishga olib keldi. Ikkinchisi Gavayi universiteti professori tomonidan «MuMATH» deb nomlangan va suzuvchi nuqta sonlaridan qochish uchun matematikani uzun butun matematikada bajarish qobiliyatiga ega edi.

Birinchi apparat mahsuloti^[16] edi Z-80 SoftCard bu Apple II-ni ishga tushirishga imkon berdi CP / M operatsion tizim, o’sha paytda biznes dasturlarini boshqarish uchun sanoat standarti operatsion tizim va boshqalar kompilyatorlar va tarjimonlar bir necha kishi uchun yuqori darajadagi tillar kuni mikrokompyuterlar. SoftCard birinchi bo’lib namoyish etildi G’arbiy sohilda kompyuter yarmarkasi 1980 yil mart oyida.^[17][18] Bu darhol muvaffaqiyatga erishdi; Dastlabki uch oy ichida har biri 349 dollardan 5000 ta karta sotib olindi, bu o’sha paytdagi mikrokompyuterlar bozoriga tegishli edi va bu 1980 yilda Microsoft-ning birinchi raqamli daromad manbai bo’lgan.^[19]

Birinchi operatsion tizim Kompaniya tomonidan ommaviy ravishda chiqarilgan bir variant edi Unix 1980 yil 25-avgustda e’lon qilingan. sotib olingan AT & T tarqatish litsenziyasi orqali Microsoft uni dublyaj qildi Kseniks va yollangan Santa Kruz operatsiyasi portini moslashtirish / moslashtirish uchun operatsion tizim bir nechta platformalarga.^[20][21] Ushbu Unix variantida Microsoft-ning birinchi versiyasi joylashgan bo’lishi mumkin matn protsessori, Microsoft Word. Dastlab «Ko’p vositali so’z» deb nomlangan Microsoft Word «Ko’rgan narsangiz — nima olasiz» yoki WYSIWYG tomonidan kashshof bo’lgan Xerox Alto va Bravo 1970-yillarda matn muharriri.^[22][23]

Word birinchi bo’lib 1983 yil bahorida chiqdi va arizaning bepul namoyish nusxalari 1983 yil noyabrdagi son bilan birga to’plandi Kompyuter dunyosi, uni jurnal bilan diskda tarqatiladigan birinchi dasturlardan biriga aylantirdi. (Ilgari jurnalga diskda tarqatishda Robert Uytervikning «BASIC» ning 1977 yil may oyida «Axborot davri» nashrida bo’lgan).^[24][25] Biroq, Xenix hech qachon to’g’ridan-to’g’ri oxirgi foydalanuvchilarga sotilmadi, garchi u ko’plab dasturlarga litsenziyalangan bo’lsa OEMlar qayta sotish uchun. U Unix-ning eng mashhur versiyasiga aylandi va uni ishlaydigan mashinalar soni bilan o’lchandi^[26] (unutmangki, Unix — bu bir nechta foydalanuvchi tomonidan bir vaqtning o’zida mashinaga kirishga imkon beradigan ko’p foydalanuvchili operatsion tizim). 1980-yillarning o’rtalariga kelib Microsoft Unix biznesidan chiqib ketdi, faqat uning egalik ulushidan tashqari ShHT.^[20]

IBM birinchi bo’lib Microsoft-ga yaqinlashib kelayotganligi haqida murojaat qildi IBM Shaxsiy Kompyuter (IBM PC) 1980 yil iyulda.^[27] 1981 yil 12 avgustda, bilan muzokaralardan so’ng Raqamli tadqiqotlar muvaffaqiyatsiz tugadi, IBM Microsoft bilan shartnoma tuzdi CP / M operatsion tizim, bu IBM PC-da foydalanish uchun o’rnatildi. Ushbu shartnoma uchun Microsoft a CP / M klon chaqirildi 86-DOS dan Tim Paterson ning Sietl kompyuter mahsulotlari IBM nomini o’zgartirgan 100000 AQSh dollaridan kamiga IBM PC DOS. Original CP / M tomonidan qilingan Gari Kildall ning Raqamli tadqiqotlar Potentsiali tufayli mualliflik huquqining buzilishi CP / M bilan bog’liq muammolar, IBM CP / M va PC DOS-ni mos ravishda 240 AQSh dollaridan 40 AQSh dollarigacha sotdi, PC DOS esa arzonligi sababli standartga aylandi.^[28][29] Kompaniyaning 100 xodimidan 35 nafari IBM loyihasida bir yildan ortiq ishlagan. IBM PC debyuti bo’lganida, Microsoft yangi kompyuter uchun operatsion tizim, dasturlash tili va dasturiy ta’minotni taklif qilgan yagona kompaniya edi.^[27] IBM PC DOS MS-DOS nomi bilan ham tanilgan.

InfoWorld 1984 yilda Microsoft 2003 yilda 55 million dollarlik savdo bilan,^[30]

mikrokompyuter-dasturiy ta’minot sanoatidagi eng nufuzli kompaniya sifatida keng tan olingan. Bir milliondan ortiq o’rnatilgan MS-DOS mashinalarini talab qilib, asoschisi va raisi Bill Geyts Microsoft-ning sanoatning qolgan qismiga sakrashini ilovalar, operatsion tizimlar, tashqi qurilmalar va so’nggi paytlarda kitoblarni nashr qilishda ustunlik qilish orqali tasdiqlashga qaror qildi. Ba’zi bir insayderlarning ta’kidlashicha, Microsoft dasturiy ta’minot sanoatining IBM-si bo’lishga harakat qilmoqda.

1983 yilda ko’plab kompaniyalar bilan hamkorlikda Microsoft uy kompyuter tizimini yaratdi, MSX deb nomlangan DOS operatsion tizimining o’z versiyasini o’z ichiga olgan MSX-DOS; bu Yaponiyada, Evropada va Janubiy Amerikada nisbatan mashhur bo’ldi.^[12][31][32] Keyinchalik, bozor toshqinni ko’rdi IBM PC klonlari keyin Columbia Data Products muvaffaqiyatli IBM klonlandi BIOS, tezda orqasidan Eagle Computer va Compaq.^{[33][34][35][36]} IBM bilan tuzilgan bitim Microsoft-ga o’zining QDOS lotinini boshqarish huquqini berdi, MS-DOS Va IBM-PC klonlarini ishlab chiqaruvchilarga operatsion tizimning agressiv marketingi orqali Microsoft kichik o’yinchidan uy kompyuterlari sanoatining eng yirik dasturiy ta’minot sotuvchilardan biriga aylandi.^[37] Ning chiqarilishi bilan Microsoft sichqonchasi 1983 yil 2 mayda Microsoft o’z mahsulotlarini boshqa bozorlarda kengaytirishni davom ettirdi. Ushbu kengayish kiritilgan Microsoft Press, o’sha yilning 11 iyulida kitob nashr etuvchi bo’limi, ikkita nom bilan chiqdi: IBM PCjr uy kompyuterini o’rganish tomonidan Piter Norton va Apple Macintosh kitobi tomonidan Kari Lu.^[9]

1985-1994: Windows va Office

1985 yilda Irlandiya Microsoft kompaniyasining xalqaro ishlab chiqarish ob’ektlaridan biriga aylandi va 20 noyabrda Microsoft o’zining birinchi chakana versiyasini chiqardi Microsoft Windows (Windows 1.0 ), dastlab uning MS-DOS operatsion tizimining grafik kengaytmasi.^[9] Avgust oyida Microsoft va IBM boshqa operatsion tizimni ishlab chiqishda hamkorlik qildilar OS / 2. OS / 2 IBM-ga tegishli bo’lgan yangi apparat dizayni bilan bog’liq holda sotuvga chiqarildi PS / 2.^[39] 1986 yil 16 fevralda Microsoft o’zlarining bosh qarorgohini a korporativ ofis talabalar shaharchasi yilda Redmond, Vashington. Taxminan bir oy o’tgach, 13 mart kuni kompaniya IPO bilan chiqdi va har bir aksiya uchun 21,00 AQSh dollaridan 61 million AQSh dollari yig’di. Savdo kunining oxiriga kelib, narx 28.00 AQSh dollarigacha ko’tarildi. 1987 yilda Microsoft oxir-oqibat OS / 2 ning birinchi versiyasini chiqardi OEMlar.^[40] O’sha vaqtga qadar kompaniya shaxsiy kompyuterlar uchun dasturiy ta’minot ishlab chiqarishda dunyodagi eng yirik ishlab chiqaruvchisi bo’lib, sobiq rahbaridan oldinda edi Lotus Development — va uchta eng mashhur Macintosh biznes dasturlarini nashr etdi.^[41] O’sha yili kompaniya sotib oldi Oldindan o’ylangan, ishlab chiqaruvchisi Power Point va Microsoft-ning birinchi yirik dasturiy ta’minotni sotib olish 1987 yil 30-iyulda.^[42]

Ayni paytda, Microsoft o’zining eng taniqli ofis mahsulotlarini taqdim etishni boshladi. Microsoft ishlaydi, odatda a da joylashgan xususiyatlarni birlashtirgan integral ofis dasturi matn protsessori, elektron jadval, ma’lumotlar bazasi va boshqa ofis dasturlari, birinchi versiyasini ariza sifatida ko’rdi Apple Macintosh 1986 yil oxiriga kelib.^[12] Keyinchalik Microsoft Works boshqa Microsoft mahsulotlari, shu jumladan Microsoft Word va Microsoft Bookshelf, 1987 yilda taqdim etilgan ma’lumotnomalar to’plami, bu kompaniyaning birinchisi edi CD-ROM mahsulot.^[9][43] Keyinchalik, 1989 yil 8-avgustda Microsoft o’zining eng muvaffaqiyatli ofis mahsulotini taqdim etdi, Microsoft Office. Microsoft Works modelidan farqli o’laroq, Microsoft Office alohida Office samaradorligi dasturlari to’plami edi, masalan, Microsoft Word, Microsoft Excel va hokazo. Microsoft Word va Microsoft Office asosan ichki ishlab chiqilgan bo’lsa-da, Microsoft boshqa kompaniyalarning mahsulotlarini rebrending tendentsiyasini davom ettirdi, masalan. Microsoft SQL Server 1988 yil 13 yanvarda, a relyatsion ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi litsenziyalangan texnologiyalarga asoslangan kompaniyalar uchun Sybase.^[9]

1990 yil 22-mayda Microsoft o’z faoliyatini boshladi Windows 3.0.^[12] Microsoft operatsion tizimining yangi versiyasi soddalashtirilgan grafik kabi yangi xususiyatlar bilan maqtandi foydalanuvchi interfeysi GUI va yaxshilandi himoyalangan rejim uchun qobiliyat Intel 386 protsessor; u ikki hafta ichida 100000 dan ortiq nusxada sotildi.^[12][44] O’sha paytda Windows Microsoft uchun OS / 2 ga qaraganda ko’proq daromad keltirar edi va kompaniya OS / 2 dan Windows-ga ko’proq resurslarni ko’chirishga qaror qildi.^[45] 1991 yil 16 mayda Microsoft xodimlariga yozilgan ichki eslatmada Bill Geyts OS / 2 sherikligi tugaganligini va Microsoft bundan buyon platformadagi harakatlarini Windows va Windows NT yadro. Ba’zi odamlar, ayniqsa Windows-ni e’tiborsiz qoldirgan va o’z resurslarining katta qismini OS / 2-ga bag’ishlagan ishlab chiquvchilar hayratda qolishdi va Microsoft-ni yolg’onda ayblashdi. OS / 2-dan ushbu o’zgarishni sohada tez-tez «bosh soxta» deb atashgan.^[46][47] So’nggi yillarda OS / 2-ning mashhurligi pasayib ketdi va Windows tezda taniqli kompyuter platformasiga aylandi. 1991 yil ham tashkil topdi Microsoft tadqiqotlari, tadqiqotlarni o’tkazish uchun Microsoft-dagi tashkilot Kompyuter fanlari mavzular va Microsoft Visual Basic, kompaniyalar va jismoniy shaxslar uchun mashhur ishlab chiqarish mahsuloti.^[9]

MS-DOS-dan Windows-ga o’tish jarayonida Microsoft mahsulotining muvaffaqiyati Microsoft Office kabi dasturiy ta’minot raqobatchilariga asos solishga imkon berdi WordPerfect va Lotus 1-2-3.^[12][48] WordPerfect-ning bir vaqtlar egasi bo’lgan Novell, Microsoft DOS va Windows yadrolari va hujjatsiz ichki bilimlaridan foydalangan deb da’vo qilmoqda. Ilova dasturlash interfeysi Office-ning raqobatchilariga qaraganda yaxshiroq ishlashiga imkon beradigan xususiyatlar.^[49] Oxir oqibat, Microsoft Office dominant biznes-to’plamga aylandi, uning bozordagi ulushi raqobatchilaridan ancha ustun edi.^[50] 1992 yil mart oyida Microsoft chiqarildi Windows 3.1 televizordagi birinchi reklama kampaniyasi bilan birga; dasturiy ta’minot bozorda dastlabki ikki oy ichida uch milliondan ortiq nusxada sotildi.^[9][12] Oktyabr oyida, Ishchi guruhlar uchun Windows 3.1 kabi integral tarmoq qobiliyatlari bilan chiqarildi foydalanuvchilararo fayl va bosma almashish.^[12] Noyabr oyida Microsoft o’zlarining mashhur ma’lumotlar bazasi dasturlarining birinchi versiyasini chiqardi Microsoft Access.^[12]

1993 yilga kelib Windows eng keng qo’llaniladigan tizimga aylandi GUI dunyoda operatsion tizim.^[12] Fortune jurnali Microsoft kompaniyasini «AQShda faoliyat yuritadigan 1993 yildagi eng innovatsion kompaniya» deb nomladi.^[51] Yil, shuningdek, besh yillik yakuniga etdi mualliflik huquqining buzilishi tomonidan olib borilgan sud ishi Apple Computer, deb nomlangan Apple Computer, Inc. va Microsoft Corp., bu qaror Microsoft foydasiga hal qilingan. Microsoft shuningdek chiqardi Ishchi guruhlar uchun Windows 3.11, Windows-ning iste’molchilar liniyasining yangi versiyasi va Windows NT 3.1, operatsion tizimning iste’molchi versiyalariga o’xshash foydalanuvchi interfeysiga ega, ammo butunlay boshqacha yadroga ega bo’lgan serverga asoslangan operatsion tizim.^[12] Microsoft o’z biznesini kengaytirish strategiyasining bir qismi sifatida chiqardi Microsoft Encarta 1993 yil 22 martda kompyuterda ishlashga mo’ljallangan birinchi ensiklopediya.^[9] Ko’p o’tmay, Microsoft Home tovar taqdim etildi — Microsoft-ning Windows 3.x uchun yangi multimedia dasturlarini o’z ichiga olgan Microsoft shiori bilan o’zgardi «Bugun qayerga borishni xohlaysiz? « 1994 yilda 100 million AQSh dollarlik reklama kampaniyasida texnik bo’lmagan auditoriyaga murojaat qilishga urinish doirasida.^[12]

1995–2007: Internet, Windows 95, Windows XP va Xbox-ga kirish

Microsoft iste’molchilarga qaratilgan strategik qarorlarni qabul qilishni davom ettirdi. Kompaniya chiqarildi Microsoft Bob, 1995 yil mart oyida yangi boshlagan kompyuter foydalanuvchilari uchun mo’ljallangan grafik foydalanuvchi interfeysi. 1996 yilda sotuvlar yomonligi sababli interfeys to’xtatildi; Keyinchalik Bill Geyts muvaffaqiyatsizligini odatdagi kompyuterlar uchun juda yuqori bo’lgan apparat talablari bilan bog’ladi va Microsoft-ning eng muvaffaqiyatsiz mahsulotlaridan biri sifatida tanildi.^{[52][53][nega? ]} DreamWorks SKG va Microsoft yangi kompaniya tuzdi, DreamWorks Interactive (2000 yilda sotib olingan Elektron san’at uni Los-Anjeles EA deb nomlagan), interaktiv ishlab chiqarish va multimediya ko’ngil ochish xususiyatlari.^[9] 1995 yil 24 avgustda Microsoft chiqarildi Windows 95, kompaniyaning flagmani operatsion tizimining yangi versiyasi bo’lib, unda mutlaqo yangi foydalanuvchi interfeysi, shu jumladan roman mavjud edi boshlash tugmasi; chiqarilganidan keyingi dastlabki to’rt kun ichida milliondan ortiq nusxa sotildi.^[12]

Windows 95 a holda chiqarildi veb-brauzer chunki Microsoft hali bittasini ishlab chiqmagan edi. Internetning muvaffaqiyati ularni hayratda qoldirdi va keyinchalik ular yaqinlashdilar Shpal oynasi o’z brauzerlarini quyidagi kabi litsenziyalash Internet Explorer. Keyinchalik Spyglass kelishuv shartlarini muhokama qildi, chunki Microsoft har bir sotilgan nusxasi uchun royalti to’lashi kerak edi. Biroq, Microsoft Internet Explorer-ning nusxalarini sotmadi, buning o’rniga uni operatsion tizim bilan bepul paketlashni tanladi.

Internet Explorer birinchi bo’lib Windows 95 Plus-ga kiritilgan! 1995 yil avgust oyida chiqarilgan to’plam.^[54] Sentabr oyida Xitoy hukumati Windows-ni ushbu mamlakatda tanlagan operatsion tizim sifatida tanladi va operatsion tizimning xitoycha versiyasini standartlashtirish bo’yicha kompaniya bilan shartnoma tuzdi.^[12] Microsoft shuningdek, chiqargan Microsoft Sidewinder 3D Pro kompyuter uskunalari bozorida o’z profilini yanada kengaytirishga harakat qilib, joystick.^[12]

1995 yil 26 mayda Bill Geyts «Internet to’lqin to’lqini» memorandumini Microsoft rahbarlariga yubordi. Ta’riflangan eslatma Netscape ular bilan Netscape Navigator «Internetda» tug’ilgan «yangi raqib sifatida». Xotira Microsoft-ning Internet ahamiyatini anglay olmasliklarini ko’rsatib beradi va Geyts shu vaqtdan boshlab «Internetga eng yuqori darajadagi ahamiyat» berib yuboradi.^[55] Microsoft mahsulot qatorini kengaytira boshladi kompyuter tarmog’i va Butunjahon tarmog’i. 1995 yil 24-avgustda u yirik dengizni ishga tushirdi onlayn xizmat, MSN (Microsoft Network), to’g’ridan-to’g’ri raqib sifatida AOL. MSN Microsoft Passport (hozirda a deb nomlangan) yordamida Microsoft-ning onlayn xizmatlari uchun soyabon xizmatiga aylandi Microsoft hisob qaydnomasi ) barcha veb-saytlari uchun universal tizim sifatida.^[9][12][56] Kompaniya 1996 yilda qo’shma korxonadan boshlab yangi bozorlarda o’z filiallarini davom ettirdi NBC yangisini yaratish 24 soat kabel yangiliklari televizion stantsiya, MSNBC. Stantsiya shu kabi yangiliklar nashrlari bilan raqobatlashish uchun 1996 yil 15 iyulda ishga tushirilgan CNN.^[12][57] Microsoft ham ishga tushirdi Slate, an onlayn jurnal tomonidan tahrirlangan Maykl Kinsli, multfilm bilan birga siyosiy va ijtimoiy sharhlarni taqdim etdi Doonsbury.^[9] Iste’mol bozorida o’z imkoniyatlarini kengaytirish uchun kompaniya sotib oldi WebTV bu iste’molchilarga televizorlaridan Internetga kirish imkoniyatini yaratdi.^[9] Microsoft shaxsiy raqamli yordamchi (PDA) bozoriga noyabr oyida kirib keldi Windows CE 1.0, ularning flagmani operatsion tizimining noldan yangi o’rnatilgan versiyasi, kam xotira va kam ishlaydigan mashinalarda, masalan, qo’lda va boshqa kichik kompyuterlarda ishlashga mo’ljallangan.^[58] 1996 yilda chiqarilgan Windows NT 4.0, bu Windows 95 GUI va Windows NT yadrosini birlashtirdi.^[59]

Microsoft 1990-yillarning boshlarida Internetning ko’tarilishida deyarli ishtirok eta olmagan bo’lsa-da, kompaniya Internet bozoriga kirish uchun sarmoya kiritgan ba’zi bir muhim texnologiyalar 90-yillarning o’rtalariga kelib o’z samarasini bera boshladi. Ularning eng ko’zga ko’ringanlaridan biri edi ActiveX, o’rnatilgan dasturiy interfeys Microsoft komponentlari ob’ekti modeli (MAQOMOTI ); bu Microsoft va boshqalarga ko’pchiligiga boshqaruv elementlarini kiritish imkoniyatini berdi dasturlash tillari, shu jumladan kompaniyaning o’zi stsenariy tillari, kabi JScript va VBScript. ActiveX tarkibiga hujjatlar va server echimlari uchun ramkalar kiritilgan.^[12] Shuningdek, kompaniya Internet-ilovalarni qo’llab-quvvatlaydigan Microsoft SQL Server 6.5-ni chiqardi.^[12] 1996 yil noyabrda, Microsoft Office 97 chiqarildi, bu birinchi versiyani o’z ichiga oladi Office yordamchisi. 1997 yilda, Internet Explorer 4.0 chiqarildi, bu brauzer bozorini raqibidan tortib olish boshlanishini belgilaydi Netscape va bilan kelishilgan holda Apple Computer, Internet Explorer bilan paketlangan Apple Macintosh operatsion tizim, shuningdek Windows bilan.^[12] Windows CE 2.0, Windows-ning qo’lda ishlaydigan versiyasi, bu yil chiqarildi, jumladan, ko’plab tuzatishlar va korporativ mijozlar uchun yanada jozibali bo’lishi uchun mo’ljallangan yangi xususiyatlar.^[58] Oktyabr oyida Adliya vazirligi sudga iltimosnoma bilan murojaat qildi federal okrug sudi unda ular Microsoft 1994 yilda imzolangan shartnomani buzganligini ta’kidladilar va suddan Internet Explorer-ning Windows bilan to’plamini to’xtatishni so’radilar.^[9]

1998 yil Microsoft tarixida muhim ahamiyatga ega bo’lib, uni Bill Geyts tayinladi Stiv Balmer Microsoft prezidenti sifatida, lekin o’zi rais va bosh direktor sifatida qoldi.^[9] Kompaniya Windows-ning iste’molchi versiyasining yangilanishini e’lon qildi, Windows 98.^[9] Windows 98 Internet Explorer 4.0 SP1 bilan ta’minlandi (u mavjud edi Windows ish stolini yangilash Windows 95 OSR 2.x dan yangi xususiyatlarni o’z ichiga olgan FAT32 fayl tizimi va Windows 98 uchun mo’ljallangan yangi xususiyatlar, masalan, bir nechta displeylarni qo’llab-quvvatlash.^[60] Microsoft hind shtab-kvartirasini ham ishga tushirdi va bu oxir-oqibat kompaniyaning AQShdagi shtab-kvartirasidan keyin ikkinchi o’rinda turadi.^[12] Va nihoyat, Internetda kompaniyaning ichki eslatmalari to’plami tarqalganda, katta tortishuvlar yuz berdi. Og’zaki so’zlar bilan ushbu hujjatlar «Halloween hujjatlari «, ommaviy axborot vositalari tomonidan keng tarqalgan va tahdidlar haqida batafsil ma’lumot berilgan bepul dasturiy ta’minot / ochiq kodli dasturiy ta’minot ilgari asosan tahlilchilar va ochiq manbali dasturiy ta’minot tarafdorlari tomonidan bildirilgan Microsoft-ning o’z dasturiy ta’minotiga tegishli. Hujjatlar, shuningdek, sudga qarshi va boshqa harakatlarga tegishli Linux shuningdek, boshqa ochiq kodli dasturiy ta’minot.^[61][62] Microsoft hujjatlarni tan olgan bo’lsa-da, ular faqat muhandislik tadqiqotlari deb da’vo qildilar. Shunga qaramay, ba’zilar ushbu tadqiqotlar kompaniyaning haqiqiy strategiyasida ishlatilgan deb hisoblashadi.^[63]

Microsoft, 2000 yilda, kompaniyaning flagman operatsion tizimining uchta yo’nalishi uchun yangi mahsulotlarni chiqardi va uning eng taniqli sud ishlaridan biri tugashini ko’rdi. 17-fevral kuni Microsoft o’zining biznes dasturiy ta’minotini yangilab chiqdi Windows 2000. Bu unga o’xshash yuqori darajadagi barqarorlikni ta’minladi Unix ning ishlatilishi tufayli hamkasblari Windows NT yadro va mos keladigan xususiyatlar Windows operatsion tizimining DOS-ni o’z ichiga olgan iste’molchilar qatorida mavjud emulyator bu ko’pchilikni boshqarishi mumkin meros DOS dasturlari.^[12]

2000 yil 3 aprelda ish bo’yicha sud hukmi chiqarildi Amerika Qo’shma Shtatlari va Microsoft Corp.,^[64] kompaniyani «haqoratli monopoliya» deb atash^[65] va kompaniyani ikkita alohida bo’linishga bo’lishga majbur qilish. Keyinchalik ushbu qarorning bir qismi federal tomonidan bekor qilindi apellyatsiya sudi va oxir-oqibat 2001 yilda AQSh Adliya vazirligi bilan kelishdi. 2000 yil 15 iyunda kompaniya o’zining qo’l operatsion tizimining yangi versiyasini chiqardi, Windows CE 3.0.^[58] Asosiy o’zgarish dasturiy ta’minotning yangi dasturlash API-lari bo’ldi. Windows CE ning oldingi versiyalari faqat kichik bir to’plamini qo’llab-quvvatlagan WinAPI, Windows uchun asosiy ishlab chiqish kutubxonasi va Windows CE ning 3-versiyasi bilan operatsion tizim WinAPI-ning deyarli barcha asosiy funktsiyalarini qo’llab-quvvatladi. Iste’molchilar liniyasining navbatdagi yangilanishi, Windows ME (yoki Windows Millennium Edition), 2000 yil 14 sentyabrda chiqarilgan.^[9] U rivojlangan multimedia qobiliyatlari va iste’molchilarga yo’naltirilgan kompyuterlarga texnik xizmat ko’rsatish imkoniyatlari kabi bir nechta yangi xususiyatlarga ega edi, ammo barqarorlik muammolari, DOS-ning haqiqiy rejimini qo’llab-quvvatlash va boshqa muammolar tufayli ko’pincha Windows-ning eng yomon versiyalaridan biri hisoblanadi.^[53][66]

Microsoft chiqarildi Windows XP va Office XP 2001 yilda uning biznes va uy mahsulotlarining xususiyatlarini qamrab olishga qaratilgan versiya. Chiqarishda Windows 2000 yadrosining yangilangan versiyasi, rivojlangan DOS emulyatsiyasi qobiliyatlari va avvalgi iste’molchi versiyalarida topilgan uy foydalanuvchisi xususiyatlari ko’p bo’lgan. XP yangisini taqdim etdi grafik foydalanuvchi interfeysi, Windows 95-dan beri birinchi bunday o’zgarish.^[9][67] Operatsion tizim birinchi bo’lib talab qildi Microsoft mahsulotlarini faollashtirish, an qaroqchilikka qarshi kurash foydalanuvchilarga 30 kun ichida dasturiy ta’minotni Microsoft bilan faollashtirishni talab qiladigan mexanizm. Keyinchalik, Microsoft bir necha milliard dollarga tushdi o’yin konsoli bozor ustunlik qiladi Sony va Nintendo, ozod qilinishi bilan Xbox.^[9] Xbox dominant orqasida tugadi PlayStation 2 umumiy 155 millionga nisbatan 24 million donani sotish; Biroq, ular savdo do’konini sotib olishga muvaffaq bo’lishdi GameCube 21 million dona sotilgan. Microsoft o’zining ikkinchi konsolini ishga tushirdi Xbox 360, 2005 yilda — bu asl nusxadan ko’ra muvaffaqiyatli bo’lgan. 2017 yilga kelib Xbox 360 84 million donani sotdi^[68] ammo asosiy raqibi the PlayStation 3 ishlab chiqarilishi to’xtatilganda 87 million dona sotilgan.^[69] Konsol, shuningdek, tomonidan sotilgan Wii kiritilgan imo-ishoralarni boshqarish va video o’yinlar uchun yangi bozorni ochdi. Keyinchalik Microsoft o’zlarining mashhur tekshirgichlaridan foydalangan Kinect Xbox-ning mashhurligini oshirish uchun atrof-muhit. Bu juda muvaffaqiyatli edi. 2011 yildan boshlab Kinect tarixdagi eng tez sotiladigan maishiy elektronika mahsuloti bo’ldi.^[70] 2010 yil 4 noyabrdan 2011 yil 3 yanvargacha (birinchi 60 kun) 8 million dona sotilgan. Kuniga o’rtacha 133333 donani tashkil etib, bu ko’rsatkichni ortda qoldirdi iPhone va iPad ishga tushirilgandan keyingi teng davrlarda.^[70]

2002 yilda Microsoft kompaniyasi .NET kabi ba’zi bir ishlab chiqarish mahsulotlarining yangi versiyalari bilan bir qatorda Microsoft Visual Studio.^[9] Ushbu tashabbus Windows dasturlash uchun mutlaqo yangi ishlab chiqilgan API bo’ldi va yangi dasturlash tilini o’z ichiga oldi, C #. Windows Server 2003 server vositalariga yangi foydalanuvchi interfeyslari kabi kengaytirilgan ma’muriy qobiliyatlarga ega bo’lgan ishga tushirildi.^[12] 2004 yilda kompaniya chiqdi Windows XP Media Center Edition 2005 yil, Windows XP-ning multimedia qobiliyatlari uchun mo’ljallangan versiyasi va Windows XP Starter Edition, boshlang’ich darajadagi iste’molchilar uchun mo’ljallangan kichik xususiyatlar to’plamiga ega Windows XP versiyasi.^[9] Biroq, Microsoft tomonidan 2004 yil mart oyida antitrestlik qonuniy choralari ko’rilganida, ko’proq tartibsizliklarga duch keldi Yevropa Ittifoqi uning bozor ustunligidan suiiste’mol qilinganligi uchun (qarang. qarang Microsoft Corp v Komissiyasi ). Oxir oqibat Microsoft 497 million evro (613 million AQSh dollari) miqdorida jarimaga tortildi, ba’zi protokollarni raqobatchilarga tarqatish va Windows XP platformasining Windows XP Home Edition N deb nomlangan yangi versiyasini ishlab chiqarishga buyruq berdi. Windows Media Player.^[71][72] Janubiy Koreya 2005 yilda ham kompaniyaga qarshi kelishuvga erishganidan so’ng, Microsoft-ga Windows-ning alohida paketlarini ishlab chiqarish buyurilgan edi. U 32 million AQSh dollar to’lashi va mamlakat uchun Windows-ning bir nechta versiyasini Evropa Ittifoqi bilan bir xil yo’nalishda ishlab chiqarishi kerak edi. — Windows Media Player va Windows Messenger va ikkita dastursiz bitta.^[73]

Qidiruv xizmati kabi boshqa Internet-kompaniyalar bilan raqobatlashish niqobi ostida Google, 2005 yilda Microsoft o’zining yangi versiyasini e’lon qildi MSN qidiruvi xizmat.^[74] Keyinchalik 2006 yilda kompaniya o’z faoliyatini boshladi Microsoft adCenter, taklif qiluvchi xizmat bir marta bosish uchun to’lash reklama, o’zlarining qidiruv marketing daromadlarini yanada rivojlantirish maqsadida.^[75] Ko’p o’tmay, Microsoft yaratdi CodePlex hosting uchun birgalikda ishlab chiqish sayti ochiq manba loyihalar. Faoliyat butun dunyodan ishlab chiquvchilar ishtirok eta boshlaganligi sababli tez o’sdi va 2007 yil boshida tijorat ochiq manbali kompaniyalar, masalan Aras Corp.^[76] korporativ ochiq kodli dasturiy ta’minotni faqat Microsoft platformasida taklif qila boshladi.

2006 yil 15 iyunda Bill Geyts 2008 yil 31 iyulgacha Microsoft bilan kundalik rolidan ikki yillik o’tish davri rejalarini e’lon qildi. Shu kundan keyin Geyts kompaniyaning raisi vazifasida davom etadi, direktorlar kengashining rahbari va asosiy loyihalarda maslahatchi vazifasini bajaradi. Uning bosh sifatida tutgan o’rni Dastur me’mori darhol to’ldiriladi Rey Ozzi, Bosh texnik direktor kompaniyaning 2006 yil 15 iyundagi holati.^[77] Bill Geyts «Mening e’lonim nafaqaga chiqish emas — bu mening ustuvor vazifalarimni tartibga solishdir» dedi.^[78]

2007–2011: Microsoft Azure, Windows Vista, Windows 7 va Microsoft do’konlari

Ilgari rivojlanish bosqichlarida «Longhorn» kodi bilan nomlangan, Windows Vista iste’molchilarga 2007 yil 30 yanvarda chiqarilgan.^[79][80] Microsoft shuningdek, Office to’plamining yangi deb nomlangan versiyasini chiqardi Microsoft Office 2007, Windows Vista bilan birga. Windows Server 2008 va Visual Studio 2008, kompaniyaning keyingi versiyalari server operatsion tizim va ishlab chiqarish to’plami navbati bilan 2008 yil 27 fevralda chiqarilgan.^[81] Windows Vista og’irligi va ish stoli vidjetlari va Aero mavzusini boshqarish uchun katta quvvatga muhtojligi uchun tanqid qilindi. Ko’p odamlar Windows XP-dan foydalanishni ko’p yillar davomida davom ettirdilar, chunki bu uning barqarorligi va qayta ishlashga bo’lgan ehtiyojning pastligi.

2007 yil 19-dekabrda Microsoft bilan besh yillik 500 million dollarlik shartnoma imzolandi Viacom tarkibni taqsimlash va reklamalarni o’z ichiga olgan. Bitim Microsoft-ga Viacom-ga tegishli kabel televideniesi va kinostudiyalaridan foydalanish uchun ko’plab ko’rsatuvlarni litsenziyalashga imkon berdi Xbox Live va MSN. Shartnoma shuningdek, Viacom-ni MSN va Windows orqali o’yinlarni oddiy ishlab chiqish va tarqatish uchun afzal noshir sherikiga aylantirdi. Shartnomaning reklama qismida Microsoft-ning Atlas reklama xizmati bo’limi Viacom-ga tegishli veb-saytlarda ilgari sotilmagan reklama inventarizatsiyasining eksklyuziv provayderiga aylandi. Microsoft shuningdek, Viacom-ga tegishli translyatsiyalar va onlayn tarmoqlarda katta miqdordagi reklama sotib oldi va MTV va boshqa kompaniyalarning reklama aktsiyalari va homiyliklarida hamkorlik qildi. Garov mukofot namoyishlari, ikkita Viacom kabel tarmog’i.^[82]

2008 yilda Microsoft sotib olmoqchi edi Yahoo (birinchi navbatda to’liq, keyinroq qisman) qidiruv tizimlari bozoridagi mavqeini mustahkamlash uchun Google.^[83][84] Kompaniya kompaniyani past baholaganini aytib, taklifni rad etdi. Bunga javoban Microsoft o’z taklifini qaytarib oldi.^[85]

2009 yilda ochilish shousi Iste’molchilar elektronikasi ko’rgazmasi (CES) mezbonlik qildi Stiv Balmer birinchi marta. O’tgan yillarda u mezbonlik qilgan Bill Geyts. Ko’rgazma davomida Ballmer birinchi ommaviy Beta Test dasturini e’lon qildi Windows 7 8 yanvar kuni sheriklar va ishlab chiquvchilar uchun, shuningdek, ikki kundan keyin keng jamoatchilik uchun. 2009 yil 26 iyunda Microsoft 2009 yil 22 oktyabrda ishga tushirilgan Windows 7 uchun chegirmali narxda oldindan buyurtmalar qabul qilishni boshladi. Windows 7-da bir nechta nashrlar mavjud netbuk kamaytirilgan ishlov berish quvvatiga ega kompyuterlar.

2010 yil 12 aprelda Microsoft ularni ishga tushirdi Kin telefon chiziq,^[86] ularni sotib olish natijasi Danger Incorporated Telefonlar 2010 yil 14 mayda sotuvga chiqarildi, ammo sotuvlar yomonligi sababli ikki oy ichida to’xtatildi.^[87][88]

2011 yil 10-mayda kompaniya sotib oldi Skype texnologiyalari 8,5 milliard AQSh dollari miqdorida.^[89]

2011–2014: Windows 8, Xbox One, Outlook.com va Surface qurilmalari

Ozod etilgandan so’ng Windows Phone, Microsoft bosqichma-bosqich o’tdi rebrending 2011 va 2012 yillar davomida ishlab chiqarilgan mahsulot assortimenti — korporatsiya logotiplari, mahsulotlari, xizmatlari va veb-saytlari Metro dizayni tili.^[90] Microsoft oldindan ko’rib chiqildi Windows 8, shaxsiy kompyuterlarni ham quvvatlantirish uchun mo’ljallangan operatsion tizim planshet kompyuterlar, 2011 yil iyun oyida Taypeyda.^[91] Ishlab chiquvchilarni oldindan ko’rish 13 sentyabrda chiqdi va uning o’rniga iste’molchilarni oldindan ko’rish 2012 yil 29 fevralda almashtirildi.^[92] 2012 yil 31 mayda oldindan ko’rish versiyasi chiqdi. 2012 yil 18-iyun kuni Microsoft kompaniyasi Yuzaki, kompaniya tarixida o’zining texnik vositalarini Microsoft tomonidan ishlab chiqarilgan birinchi kompyuter.^[93][94] 25-iyun kuni Microsoft ijtimoiy tarmoqni sotib olish uchun 1,2 mlrd Yammer.^[95] 2012 yil 31-iyulda Microsoft Outlook.com veb-pochta xizmati bilan raqobatlashmoq Gmail.^[96] 2012 yil 4 sentyabrda Microsoft chiqarildi Windows Server 2012.^[97]

2012 yil iyul oyida Microsoft o’zining 50 foiz aksiyasini sotdi MSNBC.com, u 1996 yildan beri NBC bilan qo’shma korxona sifatida ishlaydi.^[98] 1 oktabr kuni Microsoft yangi ko’rinishga kiruvchi yangiliklar operatsiyasini boshlash niyatida ekanligini e’lon qildi MSN, Windows 8-ning ishga tushirilishi vaqtida, keyinchalik oyning oxirida.^[99] 2012 yil 26 oktyabrda Microsoft Windows 8 va Microsoft Surface.^[94][100] Uch kundan keyin, Windows Phone 8 ishga tushirildi.^[101] Mahsulotlar va xizmatlarga bo’lgan talabning ortishi potentsialini engish uchun Microsoft 2012 yilda ochilgan «g’isht va ohak» do’konlarini to’ldirish uchun AQSh bo’ylab bir qator «bayram do’konlari» ni ochdi.^[102] 2013 yil 29 martda Microsoft Patent Tracker-ni ishga tushirdi.^[103]

The Kinect, Microsoft tomonidan ishlab chiqarilgan va a sifatida yaratilgan harakatni sezuvchi kirish moslamasi video o’yin boshqaruvchisi, birinchi marta 2010 yil noyabr oyida taqdim etilgan va 2013 yilgi sakkizinchi avlod uchun yangilangan Xbox One video o’yin konsol. Kinect-ning imkoniyatlari 2013 yil may oyida aniqlandi. Yangi Kinect ultra keng 1080p kameradan foydalanadi, u infraqizil datchik tufayli qorong’ida ishlay oladi. U yuqori darajadagi ishlov berish quvvati va yangi dasturiy ta’minotdan foydalanadi, mayda harakatlarni (masalan, bosh barmog’ining harakatlari) ajrata oladi va yuziga qarab foydalanuvchining yurak urishini aniqlaydi.^[104] Microsoft 2011 yilda patentga ariza bergan, bu korporatsiya tomosha qilish tajribasini yanada interaktiv qilish rejasi doirasida televizor tomoshabinlarining xatti-harakatlarini kuzatish uchun Kinect kameralar tizimidan foydalanishi mumkinligi to’g’risida. 2013 yil 19-iyulda Microsoft aktsiyalari 2000 yildan buyon eng katta bir kunlik sotuvga uchradi, chunki to’rtinchi chorakdagi hisobot investorlar orasida Windows 8 va Surface planshetlarining yomon ko’rsatkichlari haqida tashvish tug’dirdi; 11 foizdan oshgan pasayish bilan Microsoft 32 milliard AQSh dollaridan ko’proq zarar ko’rdi.^[105] 2010 yil uchun moliyaviy yil, Microsoft-ning beshta bo’limi bor edi: Windows Division, Server va Tools, Onlayn xizmatlar bo’limi, Microsoft Business Division va ko’ngilochar va qurilmalar bo’limi.

2013 yil 3 sentyabrda Microsoft sotib olishga rozi bo’ldi Nokia 7 milliard dollarlik mobil blok.^[106] Shuningdek, 2013 yilda, Emi Xud Microsoft-ning moliya direktori bo’ldi.^[107] «Affordable Internet» alyansi (A4AI) 2013 yil oktyabr oyida ishga tushirilgan va Microsoft davlat va xususiy tashkilotlar koalitsiyasining bir qismi bo’lgan. Facebook, Intel va Google. Boshchiligidagi Butunjahon tarmog’i ixtirochi Tim Berners-Li, A4AI Internetga ulanishni yanada arzonroq qilishga intilmoqda, shunda rivojlanayotgan dunyoda odamlarning atigi 31 foizi Internetda bo’lgan holda kengaytiriladi. Google Internetga ulanish narxlarini pasayishiga yordam beradi, shunda ular BMTning keng polosali komissiyasining oylik daromadining 5 foizini tashkil etadigan dunyo miqyosidagi maqsadlaridan pastroq bo’lishadi.^[108] Voyaga yetgan kompyuter biznesiga muvofiq, 2013 yil iyul oyida Microsoft o’z biznesini to’rtta yangi biznes bo’limiga: Operatsion tizim, ilovalar, bulut va qurilmalar bo’yicha qayta tashkil etishini e’lon qildi. Oldingi barcha bo’linmalar yangi bo’linmalarga ishchilarni qisqartirmasdan tarqatildi.^[109]

2014 yil — hozir: Windows 10, Windows 10 Mobile, Microsoft Edge va HoloLens

2014 yil 4 fevralda, Stiv Balmer sifatida pastga tushdi Bosh ijrochi direktor Microsoft tomonidan ishlab chiqarilgan va muvaffaqiyat qozongan Satya Nadella, ilgari Microsoft-ning Cloud va Enterprise bo’limiga rahbarlik qilgan.^[110] Xuddi shu kuni, Jon V. Tompson texnologiya bo’yicha maslahatchi sifatida ishtirok etishda davom etar ekan, Bill Geyts lavozimdan ketishi bilan rais rolini egalladi.^[111] 2014 yil 25 aprelda Microsoft 7,2 milliard dollarga Nokia Devices and Services kompaniyasini sotib oldi.^[112] Yangi sho’ba korxona Microsoft Mobile Oy deb o’zgartirildi.^[113] 2016 yil may oyida kompaniya 1850 nafar ishchini ishdan bo’shatishi haqida e’lon qildi, bu esa 950 million dollar qiymatdagi nogironlik va restrukturizatsiya to’lovini olgan. 2015 yilning oldingi yozida kompaniya o’z uyali telefon biznesiga tegishli 7,6 milliard dollarni yozib qo’ydi va 7800 xodimni ushbu operatsiyalardan chetlashtirdi.^[114] 2014 yil 15 sentyabrda Microsoft video o’yinlarni ishlab chiqaruvchi kompaniyani sotib oldi Mojang, eng yaxshi taniqli flagmani o’yini bilan mashhur Minecraft, 2,5 milliard dollarga.^[115]

2015 yil 21-yanvarda Microsoft o’zlarining birinchi versiyasini e’lon qildi Interaktiv doska, Microsoft Surface Hub (qismi Yuzaki oila).^[116] 2015 yil 29 iyulda Microsoft Windows operatsion tizimining navbatdagi versiyasini chiqardi, Windows 10.^[117] Vorisi Windows Phone 8.1, Windows 10 Mobile, 2015 yil 20-noyabrda chiqarilgan.^[118] 2015 yil 1-choragida Microsoft 33 million dona (7,2 foiz) sotgan mobil telefonlar ishlab chiqaruvchisi orasida uchinchi o’rinni egalladi, aksariyat qismi (kamida 75 foiz) ularning hech qanday versiyasini ishlatmaydi. Windows Phone — boshqa telefonlar toifasiga kiritilmagan smartfonlar Gartner tomonidan — shu vaqt ichida barcha ishlab chiqaruvchilar tomonidan 8 million Windows smartfonlari (barcha smartfonlarning 2,5%) ishlab chiqarilgan (lekin asosan Microsoft tomonidan ishlab chiqarilgan).^[119] Microsoft-ning AQShning smartfonlar bozoridagi ulushi 2016 yil yanvar oyida 2,7 foizni tashkil etdi.^[120]

2016 yil 1 martda Microsoft o’z shaxsiy kompyuterlari va Xbox bo’limlarini birlashtirganligini e’lon qildi, Fil Spenser Universal Windows Platform (UWP) dasturlari kelajakda Microsoft o’yinlari uchun diqqat markazida bo’lishini e’lon qildi.^[121] 2016 yil iyun oyida Microsoft Microsoft Azure Information Protection nomli loyihasini e’lon qildi. Bu korxonalar o’zlarining ma’lumotlarini himoya qilishda serverlar va qurilmalar o’rtasida harakatlanayotganda yordam berishga qaratilgan.^[122] Windows 10-ga birodar bo’lgan server, Windows Server 2016, 2016 yil sentyabrda chiqdi. 2016 yil noyabrda Microsoft Linux fondi Microsoft Connect () davrida Platinum a’zosi sifatida; Nyu-Yorkdagi ishlab chiquvchi tadbir.^[123] Har bir Platinumga a’zolik narxi yiliga 500000 AQSh dollarini tashkil qiladi.^[124] Ba’zi tahlilchilar buni o’n yil oldin aqlga sig’maydigan narsa deb hisoblashgan; ammo 2001 yilda u paytdagi bosh direktor Stiv Balmer Linuxni «saraton» deb atagan.^[125]

2017 yil 24-yanvar kuni Microsoft Intune for Education-ni Xalqaro Ta’lim Markazida namoyish etdi BETT 2017 yilda ta’lim texnologiyalari konferentsiyasi London.^[126] Intune for Education — bu ta’lim sohasi uchun bulutga asoslangan yangi dastur va qurilmalarni boshqarish xizmati.^[127] Microsoft «Intune for Education» dasturini «kelgusi haftalarda» oldindan ko’rib chiqishni boshlaydi, umumiy narxi 2017 yil bahorida rejalashtirilgan, har bir qurilma uchun 30 AQSh dollar narxida yoki litsenziyalash bo’yicha kelishuvlar orqali.^[128] 2017 yil 8-iyun kuni Microsoft Isroilning Hexadite xavfsizlik firmasini 100 million dollarga sotib oldi.^[129][130]

2018 yil avgust oyida, Toyota Tsusho yaratish uchun Microsoft bilan hamkorlikni boshladi baliq etishtirish yordamida asboblar Microsoft Azure uchun dastur to’plami IoT suvni boshqarish bilan bog’liq texnologiyalar. Qisman tadqiqotchilar tomonidan ishlab chiqilgan Kindai universiteti, suv nasos mexanizmlaridan foydalanish sun’iy intellekt a sonidagi baliqlar sonini hisoblash konveyer tasmasi, baliqlar sonini tahlil qiling va baliqlar bergan ma’lumotlardan suv oqimi samaradorligini aniqlang. O’ziga xos kompyuter dasturlari jarayonda ishlatiladigan Azure Machine Learning va Azure IoT Hub platformalariga to’g’ri keladi.^[131] 2017 yil 8 oktyabrda, Djo Belfiore Windows 10 Mobile-da ish olib borilayotgan bozorga kirishning etishmasligi va shu sababli dastur ishlab chiquvchilar tomonidan qiziqish yo’qligi sababli yakunlanayotganini e’lon qildi.^[132] 2018 yil 10 oktyabrda Microsoft kompaniyasi Ochiq ixtiro tarmog’i 60 mingdan ortiq patentga ega bo’lishiga qaramay, jamiyat.^[133] 2018 yil 15 oktyabrda, Pol Allen ning hammuassisi Microsoft asoratlaridan keyin vafot etdi Xodkin bo’lmagan lenfoma.^[134] 2018 yil noyabr oyida Microsoft 100,000 etkazib berishga rozi bo’ldi HoloLens naushniklar Amerika Qo’shma Shtatlari harbiy «dushmanni aniqlash, qaror qabul qilish va unga kirishish qobiliyatini kuchaytirish orqali o’limni kuchaytirish» maqsadida.^[135] 2018 yil dekabr oyida, Microsoft Project Mu, an ochiq manba ning chiqarilishi UEFI ichida ishlatiladigan yadro Microsoft Surface va Hyper-V mahsulotlar. Loyiha. G’oyasini ilgari suradi Xizmat sifatida dasturiy ta’minot.^[136] Xuddi shu oyda Microsoft kompaniyasi ochiq manba amalga oshirish Windows shakllari va Windows taqdimot fondi (WPF), bu Windows ish stoli ilovalari va dasturiy ta’minotini ishlab chiqishda ishlatiladigan asosiy ramkalarning shaffof chiqarilishi tomon kompaniyaning keyingi harakatiga imkon beradi. Dekabr, shuningdek, kompaniyani to’xtatib qo’ydi Microsoft Edge loyihasi foydasiga Xrom ularning brauzerlari uchun backends.^[137]

2019 yil yanvar oyida Microsoft Windows 10 Mobile-ni qo’llab-quvvatlash 2019 yil 10 dekabrda tugashini va Windows 10 Mobile foydalanuvchilari ushbu tizimga o’tishlari kerakligini e’lon qildi. iOS yoki Android telefonlar.^[138] On 20 February 2019, Microsoft Corp said it will offer its cyber security service AccountGuard to 12 new markets in Europe including Germany, France and Spain, to close security gaps and protect customers in political space from hacking.^[139] 2019 yil fevral oyida Microsoft kompaniyasining yuzlab xodimlari kompaniyaga norozilik bildirishdi urushdan foyda olish ishlab chiqarish uchun 480 million dollarlik shartnomadan VR minigarnituralar uchun Amerika Qo’shma Shtatlari armiyasi.^[140]

Shuningdek qarang

• Microsoft Windows tarixi
• Microsoft Word tarixi
• Microsoft sud jarayoni
• Quchoqlang, kengaytiring va o’chiring

Adabiyotlar

Tashqi havolalar

• The History of Microsoft da 9-kanal
• Bill Gates Money In Realtime
• Inside The Deal That Made Bill Gates $350,000,000, Bro Uttal, Baxt, July 21, 1986, reprinted on March 13, 2011
• The History of Microsoft and Bill Gates – Timeline, Rahul Vijay Manekari, February 2, 2013